Drie tentoonstellingen heeft het geslacht Brederode alleen al op dit moment in Vianen. De Utrechtse gedeputeerde Pennarts-Pauw opende ze vrijdagavond in de Grote Kerk van Vianen in het kader van het Bredereodejaar.

Ze roemde de initiatiefnemers van de tentoonstellingen. „De nalatenschap en de grote betekenis van het geslacht Van Brederode worden nu in een samenhangend verhaal verteld.”

Volgens Femke Broeren, een van de coördinatoren van het Brederodejaar, vormen de exposities drie nieuwe hoogtepunten in het programma dat in april van start ging. „We hebben onder meer een prachtige 3D-tentoonstelling, een Oranjeconcert en ”De Ode aan Brederode” –een muzikale ontmoeting van alle muziekgezelschappen uit de stad– achter de rug. Tot december volgen nog er veel meer evenementen.”

Smeekschrift

Vanwaar al die aandacht? Directe aanleiding voor de organisatie van het Brederodejaar is het Smeekschrift der Edelen van 5 april 1566. Zo’n 200 edelen overhandigden 450 jaar geleden het smeekschrift aan landvoogdes Margaretha van Parma. Het vormde de opmaat voor de Tachtigjarige Oorlog.

Broeren: „Hendrik van Brederode, de Grote Geus, was een van de voormannen van die edelen. Hij speelde een belangrijke rol in de vrijheidsstrijd van die dagen. Zijn betekenis voor het land willen we dit jaar voor het voetlicht brengen.”

Volgens Broeren is dat hard nodig. „Iedereen kent hem van het beeld dat voor de Grote Kerk in Vianen staat. Veel inwoners weten dat er in de kerk een prachtig praalgraf aanwezig is. Maar de rol van Brederode in de geschiedenis is toch wat weggezakt.”

Om dat weer op te poetsen, krijgen alle leerlingen van de plaatselijke basisscholen een boek met verhalen over Brederode. „Zodat die generatie alles weet over de Grote Geus.”

Meer bekendheid

Naast het historische deel, benut de citymarketing –waar Broersen ook bij betrokken is– dit eerste themajaar om Vianen landelijk meer bekendheid te geven en het toerisme te bevorderen. „We proberen allerlei initiatieven aan het thema te koppelen. Dan gaat het om bestaande activiteiten, zoals de paardenmarkt en de tuinenroute. Daarnaast komen er allerlei nieuwe projecten op gang. Sommige ideeën lagen al een tijdje op de plank. Verenigingen werken samen, kunstenaars vinden elkaar. Het Brederodejaar inspireert.”

Bijkomend voordeel is dat het thema erg breed is. „Dat zorgt voor een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Het thema ”De Grote Geus” spreekt erg aan, anderen richten zich op de hele familie of kiezen een minder bekende Brederode.” Zo schilderde de Vlaamse kunstenares Petra Smits een portret van Yolanda van Lailang, vrouw van Reinout van Brederode III.

Raadspensionaris

De tentoonstellingen die vrijdag van start gingen, laten goed zien hoe breed de Brederodes zich ontwikkelden. Aan de hand van het ”Facebook van de Brederodes” in de Grote Kerk maken bezoekers kennis met drie leden van de familie die veel betekend hebben voor de geschiedenis van Holland.

Hendrik van Brederode ging, zoals genoemd, de edelen voor in het aanbieden van het smeekschrift. Maar er zijn meer bekende Brederodes. Walraven III van Brederode speelde een belangrijke rol in de internationale politiek, terwijl Johan Wolfert van Brederode de steun en toeverlaat was van raadspensionaris Johan de Witt, die in 1672 samen met zijn broer Cornelis werd vermoord.

En dat is nog niet alles. De Brederodes speelden ook een stimulerende rol in de ontwikkeling van verschillende kunsten, laat de expositie ”De Brederodes en de kunsten” in het Stedelijk Museum Vianen zien.

Met name via Reinoud III, Hendrik en Johan Wolfert van Brederode wordt Vianen beschouwd als een centrum voor de kunsten in de zestiende en de zeventiende eeuw. Stamslot Kasteel Batestein fungeerde daarbij als creatieve broedplaats.

Dan zijn er nog de tuinen. De expositie ”De tuinkunst van de Brederodes” laat zien welke invloed de vooruitstrevende tuinen van Batestein hadden. Het Metropolitan Museum in New York heeft voor deze tentoonstelling digitale opnamen verstrekt van oude prenten van de tuinen. Broeren: „Het zijn ontwerpen voor de tuinen van Batestein die in de tweede kwart van de zeventiende eeuw in opdracht van Johan Wolfert van Brederode werden aangelegd.” Die tuinen worden in de komende jaren gereconstrueerd.

Beeldenstorm

In de tweede helft van het Brederodejaar –dat ook in Velsen en Heerhugowaard wordt gehouden– staan in Vianen onder meer een toneel- en atelierroute, een taptoe en het concert Beeldenstorm op het programma.

Volgens Broeren voldoet het programma aan de verwachtingen. Tevreden laat zij weten: „Komende maanden is er bijna elke zaterdag wat te beleven.”