De gasten van de recreatieondernemers komen vooral voor hun rust naar de Veluwe. Maar die wordt nogal eens verstoord door oefeningen van Defensie, zegt Ivo Gelsing, regiomanager Gelderland van Recron. De belangenorganisatie voor ondernemers in de recreatiebranche wil dat de provincie Gelderland aandringt bij Defensie op overleg. „Het probleem is dat Defensie zich altijd beroept op nationale veiligheid. Daarvoor moet het leger oefenen. Recreatie is altijd van ondergeschikt belang.”

Gelsing vindt dat er een maatschappelijke afweging moet plaatsvinden. Nu gaan per definitie de belangen van Defensie voor, zegt hij. Ondernemers hebben vooral moeite met geluidsoverlast, zoals schietoefeningen en het laag vliegen met helikopters. „Vooral de Chinooks maken een flink kabaal.” Het is niet voor het eerst dat Recron overlast vreest. Na vertrek van het leger uit het Duitse Seedorf was uitbreiding van de legerplaats in Ermelo in 2004 nodig. Campingeigenaren vreesden toen het einde van de rust op de Ermelose Heide.

Patrouille in Putten

Net nu Recron om actie vraagt, lopen er in Putten patrouillerende soldaten op straat. Het gaat om een bijzondere oefening van de Koninklijke Militaire Academie in Breda, zegt cadet-sergeant van het wapen der infanterie Barry Luitjes. De 32 oefenende militairen in opleiding zijn bezig met een scenario rond een vredesmissie. Een militante groep doet daarin pogingen Utrecht en Gelderland los te weken van de rest van het land. „We hebben ze uit Soest en Amersfoort verdreven, maar het restant zit in Putten.” Partycentrum De Jachthoorn is afgegrendeld: dit is het hoofdkwartier van de legereenheid. Onderdeel van de oefening is het zichtbaar patrouilleren op straat in het centrum van het dorp. Ze moeten „stabiliserend optreden”, zegt Luitjes. „We moeten de bevolking het vertrouwen geven dat we alles onder controle hebben.”

Het is niet helemaal zonder reden dat de KMA op de Veluwe terechtkwam. „We zijn toch al snel beperkt tot de oefenterreinen. En ik kom zelf uit Putten.”

Van alle tijden

Klachten over geluidsoverlast tijdens oefeningen van het leger zijn van alle tijden. In juni 1997 legde Defensie nog een grote oefening stil na legio klachten uit Ermelo en Putten. Vooral het laagvliegen leidde tot veel klachten. Klachten over de huidige oefening worden niet verwacht, aldus een woordvoerder van de gemeente Putten. „Dat gebeurt vooral na vliegoefeningen. Als er klachten binnenkomen, verwijzen we door naar Defensie.” De gemeente heeft evenmin te maken met klagende ondernemers. Die weten doorgaans zelf hun weg richting Defensie te vinden, aldus de zegsvrouw.

In het grootste deel van de Veluwe zijn laagvliegende helikopters toegestaan. Midden en eind juni staan er weer oefeningen gepland. Zowel de landmacht als de luchtmacht is onbekend met de specifieke klachten van Recron, aldus een woordvoerder van het ministerie van Defensie. Gemeenten worden wel vooraf op de hoogte gebracht van oefeningen. „Bij grote oefeningen van de landmacht probeert de desbetreffende brigade burgers daarbij te betrekken.” Ook ondernemers krijgen dan een uitnodiging, aldus de zegsman.

Een dergelijk grote oefening vindt doorgaans één keer per jaar plaats. Tijdens de grootschalige oefening Falcon Autumn in september 2011, waarbij verspreid over het land 2500 militairen in actie kwamen, werd zelfs nadrukkelijk de hulp van burgers ingeroepen. Zo mochten ze helpen bij de inspectie van militaire auto’s.

Klachten nemen af

Opvallend is dat Defensie zegt meer te oefenen op de terreinen op de Veluwe, maar dat het totaalaantal klachten juist afneemt. „We oefenen meer in eigen land, omdat er minder budget is voor oefeningen in het buitenland.” Voor oefeningen op de terreinen van Defensie heeft het ministerie een vergunning. Wel wordt er zo veel mogelijk buiten de avonduren geoefend, maar soms is dat toch noodzakelijk. „Ook in het donker moet e raf en toe worden geoefend met schieten.”

De luchtmacht probeert overlast zo veel mogelijk te vermijden en oefent daarom verspreid over het land. Wel wordt er nadrukkelijk rekening gehouden met de natuur. Zo wordt er niet of minder in het broedseizoen gevlogen. Ook zijn de oefeningen zo veel mogelijk buiten het hoogseizoen. „Maar de belangen van de veiligheid van de piloten staan centraal.” Piloten zijn bijvoorbeeld in training ter voorbereiding op uitzending naar Mali. Dat kan niet worden uitgesteld. Ook de landmacht beperkt het oefenen in het hoogseizoen. „Dan zijn veel militairen met verlof.”