Met de onthulling van een dijk­monument aan de Westerschelde en de ingebruik­neming van het Panorama Laurentius in de muziektent staat het dorp Borssele er vandaag bij stil dat de Borsselepolder vier eeuwen geleden ontstond. „De toenmalige burgemeester van Goes, Cornelis Soetwater, heeft het gebied rond het huidige Borssele in 1616 laten droogleggen”, vertelt Peter Dieleman (62) van de Stichting Borssele 400 jaar.

„Vóór die inpoldering, die plaatsvond tijdens het Twaalfjarig Bestand, bevonden zich in dit gebied al wat dorpen, waaronder Monster, dat ongeveer op de plek van het huidige Borssele lag. De Monsterweg is er nog een verwijzing naar.”

Dieleman spreekt liever van een her­inneringsjaar dan van een feestjaar. Dat neemt niet weg dat vandaag een aantal aansprekende activiteiten het vierde eeuwfeest markeert. Kunsthandelaar Theo Laurentius uit Borssele, die ook tekenaar is, heeft een panorama gemaakt van het Plein in Borssele zoals het er in de achttiende eeuw zou hebben uitgezien. Dit panorama is te bekijken in de muziektent op het Plein.

Vandaag werd het in aanwezigheid van Laurentius in gebruik genomen. „Je gaat een trapje op, stapt naar binnen en dan sta je ineens midden in die tekening”, vertelt Dieleman. Het panorama is een blijvende aanwinst voor het dorp. „Het is weerbestendig en we hopen dat het over vijftig jaar ook nog bestaat.”

Op de zeedijk is een monument geplaatst in de vorm van een vierhoekige zuil, met aan elke zijde een bordje met informatie over de historie van de polder. Dieleman: „Een object dat de aandacht trekt. Als je als fietser even stopt en naar het monument bent gelopen, kijk je aan de ene kant uit over de Westerschelde, terwijl aan de andere kant de polder zich uitstrekt. Een prachtig uitzicht, vooral als het koolzaad bloeit. En intussen steek je wat op over de geschiedenis van de polder.”

Tijdens powerpointpresentaties werden vandaag in het kader van het jubileum de plannen belicht voor de Berg van Troje, een overblijfsel van de verdwenen burcht van de heren van Borssele, die in de middeleeuwen lang de lakens uitdeelden in het gebied. In het kader van het ”Plan accentuering voorburcht” wordt straks goed zichtbaar hoe het kasteel met omgeving er oorspronkelijk uitzag.

Ridderhofstede

„We willen de contouren van 
de toenmalige bebouwing –de ridderhofstede, woonhuizen– 
en de loop van de grachten in beeld brengen. Er is een bankje geplaatst en een nieuw pad aangelegd, waarvan de naam vandaag is bekendgemaakt.”

Ongeveer de helft van de Borsselse bevolking is christelijk. De inwoners houden rekening met elkaar, weet Dieleman. „Als organiserende werkgroep plannen we in dit jubileumjaar geen activiteiten op zondag. Dat kun je niet maken. We respecteren de zondagsrust. Hier kun je zes dagen per week bij de buren een boormachine lenen, op zondag doe je dat niet. Dat weet je gewoon. In een dorp als ’s-Gravenpolder, dat de afgelopen jaren is overspoeld door mensen van buitenaf, wordt nu op zondag getennist en is het Chinese restaurant open. Hier ligt dat toch anders. Zoals ik zei: iedereen respecteert elkaar. Ik ga ook niet op zondag in korte broek mijn auto wassen terwijl op dat moment juist de kerk uitgaat.”

Tijdens de watersnoodramp van 1953 is Borssele niet heel zwaar getroffen. „Het waren de dijken van Ellewoutsdijk en Coudorpe die doorbraken, maar de Borsselepolder bleef behouden. De zondag na de ramp zijn alle vrouwen van het dorp opgevangen in de hervormde kerk, terwijl de mannen zandzakken vulden. Alle kerkelijke gezindten zaten samen in één kerk. Het was een uitdaging voor de dominee om voor zo veel verschillende mensen een preek te houden en de moed erin te houden. Het was ook de enige zondag in de geschiedenis waarop de zondagsrust noodgedwongen niet werd geëerbiedigd.”

Kerncentrale

Borssele is behoudend en rustig. „Het heeft een beschermd dorpsgezicht, dus je mag in het hart van het dorp niet zomaar je voordeur oranje verven. De mensen gaan goed met elkaar om. Er wonen hier ook wat vluchtelingen, dat geeft totaal geen problemen. Als je hen op straat tegenkomt, zeg je gedag of maak je een praatje. De inwoners van Borssele zijn wat afwachtend, een tikje bedeesd. We laten elkaar met rust waar nodig en we helpen elkaar waar nodig.”

En de kerncentrale? „Eigenlijk is er nauwelijks discussie over. De meesten accepteren dat hij er is. Hij staat er ook al zo lang, en het gaat nog goed. De scheepvaart hier op de Westerschelde vinden mensen veel gevaarlijker. De kerncentrale is op alles voor­bereid qua veiligheidsmaat­regelen, maar als zich een explosie voordoet op een schip vol containers moet je nog maar afwachten hoe het gaat aflopen.”