„Ik heb er geen goede verklaring voor waarom niet eerder het initiatief voor een monument is genomen”, aldus Kootwijkerbroeker Gijs Schut. Op verzoek van Plaatselijk Belang Kootwijkerbroek heeft hij zich de afgelopen periode ingezet voor de realisering van het gedenkteken. Dat deed Schut samen met Froukje Bakker, oud-secretaris van de dorpsvereniging.

De herinnering aan de oorlog leefde niet in Kootwijkerbroek?

„Je had als jongere Kootwijkerbroeker wel het idee dat het in de oorlog hier aardig rustig is gebleven. Er werd nooit zoveel over de oorlog gesproken. Dat we op 4 mei in Kootwijkerbroek een dodenherdenking houden, is ook pas van de laatste tijd. Dit jaar houden we de herdenking voor de zesde keer.”

Is er wel belangstelling voor de dodenherdenking?

„Zeker. De scholen en de kerken werken eraan mee. Schoolkinderen leggen samen met de wethouder een krans. Een van de plaatselijke predikanten verzorgt een meditatie. Bij de eerste herdenking in 2011 waren er misschien 100 mensen, de laatste keer tegen de 500. De herinnering aan de oorlogsjaren leeft toch wel in het dorp, zo blijkt. Meteen in 2011 kwam vanuit de bevolking de vraag of er ook een oorlogsmonument in het dorp kon komen. Juist door de dodenherdenking kwamen de gesprekken over de oorlog op gang en vertelden mensen wat ze hadden meegemaakt. Er zijn bijvoorbeeld familieleden weggevoerd, die nooit meer zijn teruggekomen.”

Hun namen staan op het monument?

„Onder het opschrift ”Geweld eindigt waar respect begint” worden op het monument alle oorlogsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog genoemd die uit Kootwijkerbroek kwamen of daar opgepakt of gevallen zijn. Het gaat onder anderen om enkele onderduikers, verzetsmensen, een Canadese piloot die door de Duitsers uit de lucht is geschoten en een toevallige passant die werd geraakt bij een beschieting. Twee Kootwijkerbroekers zijn in Barneveld na spertijd door de Duitsers doodgeschoten. Het gedenkteken komt bij kulturhus De Essenburcht, op de plek waar we elk jaar de dodenherdenking houden. Het monument is in dezelfde stijl gemaakt als het beeld De Verbroedering dat daar staat. Het is ook van dezelfde maker, beeldhouwer Gerard Overeem uit Voorthuizen.”

Eindelijk, schrijft u in de uitnodiging voor de onthulling, Kootwijkerbroek heeft nu zijn oorlogsmonument.

„Herdenken heeft waarde, ook in ons dorp. We vinden het van belang dat er een monument is voor de bewustwording onder de jeugd van Kootwijkerbroek. Dat we leven in vrede en vrijheid is niet zo vanzelfsprekend. De jongste oorlogsslachtoffers van Kootwijkerbroek waren 20, 21 en 22 jaar oud toen ze door oorlogsgeweld om het leven kwamen.”