Het kabinet wil volgend jaar een geheel vernieuwde arbeidsongeschiktheidswetgeving door het parlement loodsen, die vervolgens op 1 januari 2006 van kracht moet zijn. Daarop vooruitlopend worden huidige WAO’ers die jonger zijn dan 55 jaar al vanaf 1 juli aan een herkeuring onderworpen. In totaal gaat het om een groep van 450.000 mensen.

Van die 450.000 mensen zullen er naar schatting 110.000 opnieuw op zoeken moeten gaan naar werk, zei minister De Geus donderdagavond. Hij verwacht dat ongeveer 40.000 mensen op eigen kracht weer in het arbeidsproces terecht zullen komen. De overige 70.000 hebben „steun in de rug nodig.” Voor hen heeft De Geus 288 miljoen euro klaarliggen, waarmee bijvoorbeeld scholing betaald kan worden.

De Geus verwacht van de werkgevers dat ze banen beschikbaar stellen voor mensen die uit de WAO komen. Hij sprak van een „groot maatschappelijk project” en gaf aan dat hij voorzitter Hermans van MKB-Nederland heeft ingeschakeld om bedrijven te motiveren hun bijdrage te leveren. Hermans heeft dat volgens De Geus ook toegezegd.

De linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer en de vakbonden FNV en CNV verwachten dat het een kansloze missie zal zijn, omdat de economie er slecht voorstaat en de werkloosheid blijft stijgen. Voor de ex-WAO’ers zijn er dan al helemaal geen banen, redeneren ze. Het is daarom „een onbarmhartig en onfatsoenlijk plan”, aldus PvdA-kamerlid Bussemaker.

PvdA, SP, GroenLinks en de ChristenUnie ventileerden óók harde kritiek op De Geus’ plannen voor het nieuwe WAO-stelsel dat in 2006 moet ingaan. Vooral de keus om de WAO alleen nog toegankelijk te maken voor volledig arbeidsongeschikten is omstreden. Het kabinet wil mensen met kans op herstel opnemen in een wet voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten, waaraan strengere eisen verbonden zullen zijn.

Bij de ingang van het Tweede-Kamercomplex demonstreerden onder leiding van de FNV gisteren enkele honderden mensen tegen die voornemens, die volgens hen asociaal zijn. De Geus lijkt voor zijn ingrijpende plannen overigens wel steun te krijgen van de coalitiepartijen. De VVD is al akkoord. CDA en D66 scharen zich vermoedelijk volgende week, na nog een hoofdlijnendebat, achter de CDA-bewindsman. Daarna zal die met gedetailleerde wetsvoorstellen komen.

Waar De Geus dan nog wel rekening mee moet houden, is dat de Kamer grote twijfels heeft over de keuze van het kabinet om de nieuwe arbeidsongeschiktheidswetgeving zowel door de publieke uitvoeringsinstantie UWV als door private verzekeraars te laten uitvoeren. Particuliere verzekeraars hebben ten opzichte van UWV een concurrentieachterstand. De Geus zegde toe die achterstand op te heffen, maar liet zich er nog niet over uit hoe hij dat wil doen.