Ruim 80 procent van alle hart- en vaatziekten bij mannen en vrouwen tussen de twintig en de zestig jaar was toe te schrijven aan belangrijke risicofactoren, zoals te weinig bewegen, hoge bloeddruk, te veel cholesterol, overgewicht en roken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Gerben Hulsegge, uitgevoerd bij het Rijksinstituut RIVM in Bilthoven in samenwerking met het Julius Centrum van het UMC Utrecht.

Hulsegge schrijft de toenemende kans op obesitas en hart- en vaatziekten vooral toe aan allerlei maatschappelijke veranderingen. Zo hebben mensen meer dan vroeger de mogelijkheid om aan fastfood te komen, terwijl de gelegenheden om een wandeling te maken door de toenemende verstedelijking alleen maar zijn verslechterd. Doordat mensen meer autorijden en voor hun werk achter de computer zitten, leiden ze vaker een zittend leven.

Steeds meer mensen lijden daardoor op steeds jongere leeftijd aan overgewicht en obesitas. Sociale status of omstandigheden lijken hierbij geen doorslaggevende rol te spelen. Een van de gevolgen is volgens Hulsegge dat in de toekomst steeds meer ouderen te maken zullen krijgen met ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten.

Jicht

Een andere risicofactor is de body mass index (BMI), een maat voor het overgewicht. Mensen met een gezonde, stabiele BMI gedurende hun leven lopen op oudere leeftijd de minste kans op aandoeningen als reuma, jicht en andere chronische ontstekingsziekten.

Kinderen leven in het algemeen gezonder dan ouderen. Hulsegge ontdekte dat mensen naarmate ze ouder worden ook minder gezond gaan leven. De kans op hart- en vaatziekten neemt daardoor fors toe.

„Slechts 16 procent houdt vijf jaar lang een gezond leefpatroon vol. Zij lopen 2,5 keer minder risico op hart- en vaatziekten dan iemand die ongezond leeft.”

Mensen die hun leefstijl binnen een periode van vijf jaar verbeteren, zien de kans op hart- en vaatziekten echter niet afnemen; na elf jaar is er wel een verbetering te zien. Hulsegge: „De voordelen van een gezonde leefstijl raak je dus eerder kwijt dan dat je die weer opbouwt. Het beste is om een gezonde leefstijl door de jaren heen vol te blijven houden.”

Cholesterol

Slechts 7 procent van de jongere deelnemer aan het onderzoek en die van middelbare leeftijd heeft een gezonde leefstijl. De hoogste levensverwachting hebben mensen met een laag cholesterol­gehalte en een ideale BMI, die niet roken en geen diabetes hebben. In het algemeen voldoen jonge, hoogopgeleide vrouwen aan dit profiel.

Volgens het onderzoek is er wat de volksgezondheid betreft nog veel te verbeteren. Jongeren zouden moeten streven naar een gezonde BMI om diabetes op oudere leeftijd te voorkomen. De levensverwachting kan verder omhoog door vaker mediterraneaan te eten, met veel groente, pasta’s en olijfolie, en door een matige alcoholconsumptie.