„Het geeft inzicht in het bredere vraagstuk van opvang en integratie in de samenleving. Ook nu spelen daarin geduld en respect voor elkaar een belangrijke rol”, meent Kok.

De resultaten zijn samengebracht in het boek De Meelstreep van Martin Bossenbroek. Het boek moet het gat in de Nederlandse geschiedschrijving over de opvang van oorlogsslachtoffers vullen. Een weinig verheffend verhaal. „Nederland was – dat liet zich vooraf al vermoeden, en het onderzoek heeft dat bevestigd – Nederland was geen hemel voor de uit het Duitse rijk en uit Zuidoost–Azië terugkerende oorlogsslachtoffers”, aldus Bossenbroek.

Het onderzoek richtte zich op de vraag of Nederland een hemel had kunnen zijn voor de terugkerende oorlogsslachtoffers. Als de Nederlandse regering beter had geluisterd naar psychiater Meerloo was dat wellicht mogelijk geweest. Hij schreef reeds tijdens de oorlog: „Na de oorlog zal het vraagstuk van het verbroken psychisch evenwicht het grootste probleem blijken te zijn.”

Meerloo stelde dat het zou neerkomen op tijd en geduld. „Niets werkt zo therapeutisch als het zich begrepen voelen… Als er ergens maar een plekje is waar de jarenlang onderdrukten zich kunnen uitpraten… dan hebben we reeds veel voor hen gedaan.”

Het liep anders. Het naoorlogse Nederland was voornamelijk gericht op het oplossen van materiële nood. „Alles moest zo snel mogelijk weer normaal worden. De mouwen opstropen en aanpakken”, memoreerde Kok. Voor psychisch leed was na de oorlog nauwelijks tijd. Veel slachtoffers zit die kille opvang nog altijd hoog. De Meelstreep en de bijgeleverde bundel Mensenheugenis, waarin ervaringen van oorlogslachtoffers zijn opgenomen, beschrijft ruim 55 jaar na dato waarom.