De broers Henk en Kees van Noord uit Hellouw zijn al bijna tien jaar bezig met de plannen voor de vergister. „Het is begonnen als burgerinitiatief om geld bij elkaar te brengen om de voorzieningen in Hellouw in stand te houden. Ons doel is duurzame, groene energie op te wekken. Het project moet bovendien financieel duurzaam zijn, dus op termijn zonder subsidie kunnen draaien, en op maatschappelijke steun kunnen rekenen”, aldus Henk van Noord.

De afgelopen tijd is het project in een stroomversnelling geraakt. Er ligt een plan klaar om op een terrein van 3 hectare bij de Reinaldweg en de Buitenweg, naast de rioolwaterzuiveringsinstallatie een biovergister te bouwen, bestaande uit een hoofdgebouw en een aantal vergistingtanks. Jaarlijks moet de installatie 64 miljoen kilo mest en evenzoveel bermafval vergisten. Volgens Henk van Noord levert dat bij optimaal gebruik 1400 kubieke meter biogas per uur op. „Een klein deel gebruiken we voor het proces in de vergister, de rest leveren we aan de steenfabriek, een woonwijk, twee scholen en het Kulturhus in Haaften.”

Handtekeningen

Omwonenden zijn verrast door het stadium waarin de plannen verkeren. „Een paar jaar geleden was er ook al sprake van, toen is het stopgezet. Nu is de procedure ineens heel ver. We kwamen daar pas laat achter, hadden net een dag om in actie te komen. We zijn een handtekeningenactie begonnen, hebben bij de gemeente Neerijnen een zienswijze ingediend en een informatieavond belegd”, zegt Adrie van der Giessen die niet van een „actiegroep” wil spreken. „We zijn een werkgroep van bezorgde burgers.”

Bewoners van de Buitenweg in Haaften en de Bouwing in Tuil zijn vooral bang voor stankoverlast. „Als we nu buiten zitten en een boer gaat gieren, is dat niet zo prettig. Maar dat heeft een functie en we wonen hier tenslotte op het platteland. Maar zo’n mestvergister heeft nauwelijks zin”, zegt Van der Giessen, die op amper 300 meter van de geplande bouwlocatie woont. De bezwaarmakers worden gesteund door de Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland (LBG), die vindt dat mestvergisting vanwege de geringe energieopbrengst veel minder duurzaam is dan wind- of zonne-energie.

Daarnaast zijn tegenstanders bang voor calamiteiten zoals branden en vrezen omwonenden voor waardevermindering van hun huizen. De stichting zegt bovendien dat het digestaat, het restant van de mest dat overblijft na vergisting, slecht is voor de landbouwgrond. „Doordat er bermgras wordt toegevoegd, is het digestaat vaak verontreinigd en bestaat er het risico van botulisme”, waarschuwt de LBG.

Transport

„Bovendien zijn we bang voor de transportbewegingen”, zegt Van Giessen. „We verwachten dat er per dag ten minste 35 vrachtwagens stoffen aan- en afvoeren. Omdat er in deze regio geen mestprobleem bestaat, komen de vrachtwagens uit de Achterhoek en Brabant. Dat is slecht voor het milieu”, aldus Van Giessen, die op een nieuwe informatieavond plaatselijke en provinciale politici ervan wil overtuigen dat de bouw van de mestvergister wat betreft de omwonenden niet door moet gaan.

Henk en Kees van Noord, die voor de realisatie van hun project de Stichting Biomassa Hellouw hebben opgericht, begrijpen de zorgen van de omwonenden, maar benadrukken dat die niet terecht zijn. Calamiteiten zoals brand en explosie zijn volgens hen nagenoeg uitgesloten. Bang voor stankoverlast zijn de broers niet. „Al het aangeleverde materiaal voldoet aan de normen”, aldus Henk van Noord. „Zodra het binnenkomt, wordt het geconserveerd en afgedekt met een laag grond. Het enige kritische moment is als de kuil opengaat, maar ook dan valt het reuze mee. Verder gebruiken we de allernieuwste installatie en de modernste technieken.”

De initiatiefnemers willen binnenkort met de bezwaarmakers om de tafel. Henk van Noord: „We vinden het belangrijk dat er maatschappelijk draagvlak voor de vergister bestaat. Ons doel is juist zo veel mogelijk geld en restproducten binnen de regio te houden. Als het aan ons ligt, profiteren de mensen die de meeste overlast ondervinden ook het meest van het project.”

Voor de zomer besluit de gemeente Neerijnen of ze een ”verklaring van geen bedenking” afgeeft. In dat geval kan de installatie, die ongeveer 10 miljoen euro moet gaan kosten, in 2017 worden gebouwd. Van Noord: „Dat is uiteraard wel afhankelijk van eventuele bezwaarprocedures.”