De petitie ”Nieuwe glans voor koninklijk orgel”, die wordt aangeboden aan het college van kerkrentmeesters van de protestantse gemeente Delft, is ondertekend door onder anderen Leo van Doeselaar (Concertgebouw), Jan Hage (Utrecht), Christiaan Ingelse (Gouda), Margreeth de Jong (Middelburg), Ton Koopman (Bussum), Jos van der Kooy (Haarlem), Jaap Kroonenburg (Maassluis), Ben van Oosten (Den Haag), Hayo Boerema (Rotterdam), Cor Ardesch (Dordrecht), Geert Bierling (Rotterdam), Stef Tuinstra (Groningen), Ab Weegenaar (Kampen), Herman van Vliet (Amersfoort) en Sietze de Vries (Niezijl).

Organisator van de petitie, die wordt gevoerd vanaf een website, is Willem IJdo uit Bodegraven. Hij verwacht nog meer steunbetuigingen. In totaal hebben zo’n 120 organisten en instanties de link naar de website ontvangen.

Tot enkele jaren geleden was het de bedoeling dat het hele interieur van de Delftse Nieuwe Kerk helemaal opnieuw zou worden gepleisterd. „Door toedoen van restauratie-architect Van Hoogevest en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is dat veranderd”, aldus IJdo. Volgens hem wordt het huidige interieur, met muren in ‘schone’ baksteen, gebrandschilderde ramen, art deco-ornamenten in het gewelf van het koor én het orgel in donkere tinten, gezien als een monumentaal en dus onaantastbaar Gesamtkunstwerk met jaren 1920/1930-uitstraling.

Om bij die zienswijze aan te sluiten, pleiten de ondertekenaars van de petitie voor het herpleisteren van alleen de muren van het schip. Ze wijzen op de Sint Laurenskerk in Alkmaar, waar het schip eind jaren ’90 op advies van orgeladviseur Hans van Nieuwkoop opnieuw werd gestuct, met positief gevolg voor de klank van het 17e-eeuwse Van Hagerbeerorgel.

Vóór de restauratie van de Nieuwe Kerk in de jaren 1923-1937 hadden de binnenmuren een gladde pleisterlaag. Naar toenmalig inzicht werd al het pleisterwerk verwijderd. „Ook een houten ‘schijngewelf’, aangebracht onder het huidige plafond, moest eraan geloven, evenals galerijen die tot dan toe aanwezig waren in de noordbeuk van het schip”, aldus IJdo. „Deze ingrepen waren van grote invloed op de klank van het orgel. De verwijdering van het pleisterwerk bracht de poreuze baksteen daaronder tevoorschijn. Die absorbeert een deel van de orgelklank.”

Aanpassing van de klank en de techniek van het instrument, dat tot 1937 vrijwel oorspronkelijk bewaard was gebleven, aan de nieuwe situatie leidde niet tot bevredigend resultaat, stelt IJdo. „Het belangrijkste probleem van het orgel was en bleef de mede door ontpleistering veranderde akoestiek.”

De indieners noemen de restauratie van het Bätzorgel in de Nieuwe Kerk een nationale zaak. „De Nieuwe Kerk is geen willekeurig bedehuis; het is ook ons nationale mausoleum, met het orgel als tegenhanger van het monument van Willem de Zwijger. Noblesse oblige.”

Volgens de indieners van de petitie is het inmiddels vijf over twaalf, omdat de restauratie van het orgel als onderdeel van een grootscheepse restauratie van de kerk inmiddels is gestart. IJdo heeft echter nog hoop: „Zolang de pijpen niet zijn teruggeplaatst, is alles mogelijk. Besluiten zijn nooit in graniet gebeiteld. Als de kerkrentmeesters willen dat hun orgel op z’n mooist gaat klinken, kiezen ze alsnog voor herpleisteren van de schipmuren.”

Meer informatie: www.petitieorgelnkdelft.nl