Volgens een woordvoerder van het college van bestuur zal de universiteit gaan selecteren bij grotere studies als rechten, psychologie, pedagogiek en geschiedenis. Hierdoor zal ongeveer de helft van de eerstejaars met een toelatingstest te maken krijgen.

Met de toetsen wil de Leidse universiteit het niveau van haar studenten opkrikken en de toestroom bij populaire studies indammen. „Lang niet elke student maakt zijn studie af. Dertig procent haalt de eindstreep niet”, zegt de woordvoerder.

De toelating zal worden geschoeid op buitenlandse leest. Zo wordt bij pedagogiek en psychologie de toets afgekeken van een Amerikaanse test en een toets uit het Belgische Leuven. Rechten wil de beste studenten uitkiezen door een testmethode over te nemen die acht Engelse universiteiten momenteel ontwikkelen. Naast redeneren en lezen wordt daarin de kennis van juridische en ethische kwesties getoetst. Bij letteren moeten studenten een motivatiebrief en een overzicht van buitenschoolse activiteiten inleveren. Aan de hand daarvan wil de universiteit werkhouding, inzet en doorzettingsvermogen beoordelen. Studenten geneeskunde worden al enkele jaren getest op communicatieve vaardigheden.

De komende twee studiejaren krijgen eerstejaars wel met een toets te maken, maar heeft deze nog geen consequenties. Aan de hand van hun studieprestaties bekijkt de universiteit in hoeverre op basis van de experimentele test een goede beslissing over al of niet toelaten genomen had kunnen worden.

De koepel van universiteiten VSNU gaat er al op voorhand van uit dat de voorspellende waarde van een toelatingstest gering is en wijst deze daarom af. Ook in studentenkringen stuit selectie op weerstand. Vrijdag is er in Amsterdam een studentendemonstratie tegen de plannen met het hoger onderwijs van staatssecretaris Nijs. Studentenorganisaties leggen de nadruk op gelijke kansen voor alle potentiële studenten en wijzen daarom plannen voor collegegelddifferentiatie en de instelling van topmasters -topstudies voor excellente studenten- af. Zij vrezen dat sommige studenten straks slechts een beperkte keuze hebben of zelfs nergens meer terechtkunnen.

Staatssecretaris Nijs is een groot voorstander van meer variatie in het hoger onderwijs. Ze heeft aangekondigd selectie van eerstejaars mogelijk te willen maken. Ze hoopt dat studenten daardoor een bewustere studiekeuze maken.

In het buitenland is selectie gemeengoed, maar in Nederland is die nog niet toegestaan, behalve bij opleidingen met een ”numerus fixus”, een beperkt aantal plaatsen. Aan een aantal universiteiten zou met toelatingseisen geëxperimenteerd kunnen worden, stelde Nijs. De Tweede Kamer moet nog instemmen met deze plannen. Leiden wil er snel mee aan de slag. Noch het ministerie van Onderwijs noch de VSNU kon dinsdag zeggen of ook andere universiteiten concrete plannen hebben voor selectie aan de poort.