Het verschijnsel dat er via Twitter bedreigingen worden geuit, is niet nieuw. Soms wordt er in Nederland strafrechtelijk opgetreden, zoals tegen jongens die na de geruchtmakende schietpartij in Alphen aan den Rijn verklaarden de slachting op hun school na te willen doen.

Toch worstelt ook justitie met de grenzen. Zo sprak het gerechtshof in 2010 de man vrij die op Hyves toenmalig premier Balkenende bedreigde, maar zijn tekst voorzag van enkele zogeten smileys. Daardoor hoefde het minder serieus te worden genomen, luidde het oordeel.

Wettelijk strafbaar of niet: zou een soortgelijke tekst vandaag de dag op Twitter worden geplaatst, dan is het aannemelijk dat het account van de gebruiker uit de lucht wordt gehaald. Groeiende kritiek heeft ervoor gezorgd dat Twitter het afgelopen anderhalf jaar zijn eigen regels aanpaste. Een directe aanleiding vormden grievende berichten aan het adres van de dochter van acteur Robin Williams, na zijn dood vorig jaar.

Het was de bekende druppel, waarop Twitter het gemakkelijker maakte om melding te maken van bedreigende of haatzaaiende teksten. Op basis van zo’n melding wordt nu meteen bekeken of een account moet worden geblokkeerd en of via het desbetreffende e-mailadres of telefoonnummer ook andere accounts zijn aangemaakt.

Extremisten

Vorige week werden de regels nog verder aangescherpt. Zodoende kan nu bijvoorbeeld ook het oproepen tot geweld niet meer door de beugel. Dit na aanzwellende kritiek dat extremisten via Twitter alle ruimte kregen om hun boodschap te verspreiden.

De regels zijn al doorgevoerd. De stap die Twitter vorige week zette, is volgens techblogger Bastiaan Vroegop niet meer dan een duidelijke verwoording ervan. „Onlangs liet Twitter weten dat het aantal meldingen van slecht gedrag duidelijk is verminderd, nu komt deze aankondiging er overheen. Het komt charmant over, maar deze regels waren hard nodig. Tijdens vurige discussies sloegen mensen soms echt door.”

Die constatering kon voor niemand als een verrassing komen. Eind 2013 maakte de nationale politie bekend dat er alleen al in Nederland per dag 35.000 bedreigingen werden geuit via Twitter, waarvan er 200 ernstig genoeg waren om na te trekken. Dat leidde bijna dagelijks tot een arrestatie of berisping.

Drempel

Bij andere sociale media speelt het probleem minder. Vroegop noemt Twitter bij uitstek een medium waarbij de drempel tot bedreiging laag is. „Het is heel vrij, een open plek om berichten te plaatsen. Dat kun je op Twitter veel makkelijker anoniem doen dan op een sociaal netwerk als Facebook.”

Ook Maarten Braun van juridisch adviesbureau ICTRecht is van mening dat de laatste stap van Twitter meer een formele is. „Het bedrijf maakt zijn regels en voorwaarden wat toegankelijker, zonder allerlei juridische termen. Dat is goed, nu begrijpt iedereen ze beter.”

Of Twitter nu ook zelf op zoek gaat naar verwerpelijke tweets of alleen reageert op meldingen, is niet bekend. Het bedrijf wenst geen verdere toelichting te geven op zijn verklaring van vorige week.

Braun: „Twitter kan niet elk bericht controleren, maar ik ga ervan uit dat ze wel filters hebben die tweets met bepaalde woorden eruit pakken.” Of iemand zoals PVV-leider Wilders nu ook moet vrezen dat hij zijn soms saillante tweets niet meer kan verspreiden? „Nee”, zegt Braun. „Wilders weet goed te formuleren, hij blijft wel binnen de grenzen.”