Een pasklaar antwoord op de vraag hoe een gemeente moet handelen, heeft Korsten zelf ook niet. Maar verbaasd over de gang van zaken in Geldermalsen is de Maastrichtse hoogleraar bestuurskunde van de lagere overheden allerminst.

Vanuit welk perspectief de gebeurtenissen ook worden bekeken, bewoners voelen zich overvallen als er sprake is van de komst van een opvanglocatie in hun woonomgeving. Ook in Oranje en Steenbergen was dat de afgelopen maanden het geval.

„Mensen weten niet waar ze aan toe zijn en er is te veel onduidelijkheid. De meesten willen best vluchtelingen opvangen die echt gevaar lopen in oorlogsgebieden, maar we kunnen niet de hele wereld helpen. Ze hebben vragen waar de overheid nog geen heldere antwoorden op geeft. Hoe moet het met onderwijs? Wat doen we met nieuwe brandhaarden die ontstaan? Wat kost de opvang? Wordt een opvang voor 1500 mensen straks 2000? Burgers missen het vertrouwen dat het straks vanzelfsprekend soepel gaat lopen met mensen die in hun buurt zijn gevestigd.”

Disproportioneel

Daarbij komt dat er voor sommige opvangplannen sprake is van disproportionaliteit, zegt Korsten.

De raadsvergadering in Geldermalsen ging over een asielzoekerscentrum voor 1500 mensen. „Het is best uit te leggen dat elke gemeente zijn deel krijgt, maar begin eens met een locatie voor 400 vluchtelingen. Aan dat idee kunnen mensen makkelijker wennen. En dan nog willen burgers bij zo’n procedure worden betrokken. Dat doet veel goed.”

Praat op tijd met je bewoners, zou Korsten alle gemeentebesturen adviseren. „Natuurlijk wilden burgemeester en wethouders in Geldermalsen peilen hoe de raad erover denkt, maar verken eerst hoe de bevolking tegenover je plannen staat. Dat geeft een gevoel van procedurele rechtvaardigheid.”

Korsten wijst erop dat vooroordelen ook kunnen verdwijnen. „Maar wordt de bevolking buiten de discussie gehouden, dan zoekt het ongemak een uitweg.”

In Geldermalsen ging het op dat gebied flink mis. Korsten: „Direct na de ongeregeldheden werd er geroepen dat daarbij veel mensen van buitenaf waren betrokken. Dat is een teken dat ze het niet hebben begrepen. Bewoners pikken het niet als er niet met hen wordt gesproken en het gemeentebestuur had geen idee hoe zeer het onderwerp leefde. Ruiten ingooien mag niet, maar dat het gebeurde hoeft niemand te verrassen. Of hadden ze gedacht dat ze het onderwerp op een raadsvergadering even tussen andere agendapunten door konden afhandelen?”

Inspraakavond

Toch werkt een debat ook niet altijd even goed. In Steenbergen ging het juist mis tijdens een inspraakavond in een sporthal.

Korsten constateert dat gemeenten het de goede manier om het gesprek te voeren nog moeten uitvinden. „Misschien moet je het in kleinere sessies doen, maar je moet een manier vinden om de stoom van de ketel te halen. Bedenk tegelijkertijd dat consulteren gewoon uit de hand kan lopen. Maar niet praten, is geen optie. Er leven nu eenmaal te veel vragen.

Wakker schudden

De bestuurskundige denk dat het de komende tijd op meer plaatsen kan misgaan. „Dat is niet leuk, maar misschien wordt Den Haag erdoor wakker geschud. Zolang de bevolking geen vertrouwen heeft in een goed plan, blijven er protesten. En onder druk van een massa, kunnen dan zelfs redelijke mensen doorslaan. Dat zie je bij voetbalwedstrijden en dat zag je woensdag ook in Geldermalsen.”