Spandoeken. Ze hangen overal in Geldermalsen. En niet alleen sinds deze week. Eerder al moest de burgemeester het ontgelden op de spandoeken. Maandagavond werden vijftig borden, doeken en lakens geteld in de fruitgemeente. Dat aantal liep dinsdag nog verder op. In sommige gevallen zijn kosten noch moeite gespaard en gaat het om professioneel gedrukte uitingen.

Opvallend is dat de teksten steeds onvriendelijker en persoonlijker worden. Dat geldt ook voor de sfeer op Facebook, waar een ambtenaar bij naam wordt genoemd, omdat zij spandoeken zou hebben weggehaald. De pagina ”Geldermalsen zegt nee tegen azc” was woensdagmorgen al zo’n 4000 keer ”geliked”.

Boer met kiespijn

De gemeente en politieke partijen worden overspoeld met tientallen mails vol vragen en opmerkingen. De overgrote meerderheid daarvan is negatief. „Gemiddeld komt het erop neer dat we hier op het gemeentehuis randdebielen zijn”, lacht een ambtenaar als een boer met kiespijn. Gemeentevoorlichter Co van Leeuwen is geschrokken van de agressieve toon van de reacties. „Het is af en toe beschamend. We volgen Facebook om te zien wat er speelt, maar het gaat soms alle perken te buiten. Sommige reacties zijn stuitend.”

Volgens Van Leeuwen laat de gemeente de spandoeken hangen zolang ze het verkeer niet in gevaar brengen of aanstootgevend zijn. „Het gaat om de vrijheid van meningsuiting en het werkt averechts als ze worden weg­gehaald.”

De voorlichter zegt dat er ook inwoners zijn die er anders over denken. „Maar het heeft weinig zin om je nek uit te steken en in het openbaar een positieve reactie te geven. Dan worden mensen genadeloos neergesabeld.”

De raadsvergadering van vanavond zal naar verwachting een groot aantal mensen trekken. Alle beschikbare plaatsen in de raadzaal en de hal zijn gereserveerd. Beveiligers hebben lijsten ontvangen met namen van mensen die toegang krijgen. Buiten wordt een veelvoud aan belangstellenden verwacht. De eerste uren van de vergadering zijn ingeruimd voor de tientallen insprekers.

De plaatselijke politiek is sterk verdeeld over het voorstel om in Geldermalsen een azc voor 1500 mensen te vestigen. VVD, Leefbaar Geldermalsen en de Lijst Van Vrouwerff zijn tegen; D66 en PvdA voor. Coalitiepartijen Dorpsbelangen, CDA en SGP worstelen met het voorstel.

Grove uitlatingen

Dorpbelangen, de grootste fractie in de raad, diende gistermorgen na het raadplegen van de achterban een verzoek in tot uitstel van de vergadering. Volgens de fractie is het niet mogelijk om een afgewogen oordeel te vormen. „Bovendien zijn de inwoners onvoldoende bij de besluitvorming betrokken.” Het college heeft dit verzoek niet gehonoreerd.

Net als de andere fracties, krijgt ook de SGP veel opmerkingen, laat voorman Van Bruchem weten. „We worden van alle kanten benaderd. Dat doet wat met je. Veel reacties zijn negatief. Het doet pijn hoe er over mensen wordt gesproken. Ik snap de angst van inwoners. Voor het grote aantal, voor het onbekende en omdat er dingen gaan veranderen. Die zorgen delen we. Maar ik betreur al die grove uitlatingen. Als mens en als christen.”

Maandagavond overlegde de fractie met circa 180 leden en werd daarbij gestoord door „passanten” die buiten via getoeter, spandoeken en ander misbaar van hun aanwezigheid blijk gaven. Van Bruchem wil nog niets kwijt over de stellingname van zijn partij. „We gaan het debat in met een warm hart en een koel hoofd.”

Gisteravond was er een reguliere raadsvergadering in Geldermalsen. Terwijl de VVD binnen vergeefs een poging deed om het college nu al naar huis te sturen, verzamelden zich buiten tientallen inwoners, vooral jongeren; belust op een relletje. Een pick-up reed toeterend rond, er werd wat vuurwerk gegooid, maar echt dreigend werd het niet. Een keurige heer liet bijna angstig zijn hondje uit. „Er hangt al dagen een vreemde sfeer. Verstandige mensen zie je van lieverlee veranderen in boosaardige schepsels.”

De belangstellenden voor het gemeentehuis waren zonder uitzondering faliekant tegen de komst van het azc. „Ik woon er 3 kilometer vandaan, natuurlijk krijg ik er last van. Niemand wordt er beter van: 1500 asielzoekers in een dorp van 14.000 inwoners. Ze zijn knettergek.” En: „Als er hier morgen oorlog komt, gaan we toch naar België, en niet naar Qatar of Dubai. Het zijn geen vluchtelingen, maar goudzoekers.”

Ds. G. J. Krol van de hervormde Centrumkerk betreurt het niveau van het openbare debat. „Er hangen in heel de gemeente onterende spandoeken met dito teksten. Dit onderwerp haalt niet direct het beste boven in de mens”, constateert hij.

Samen met de gereformeerde kerk heeft ds. Krol aan het college een brief geschreven waarin de kerken laten weten de plannen van het college te steunen. „Vanuit ons geloof vinden we dat mensen in nood geholpen moeten worden.”

Volgens de predikant, die zich ook als inspreker heeft gemeld, gaan zijn gemeenteleden „constructief” met de komst van het azc om. „De mensen die dicht bij het azc wonen, onthouden zich van commentaar. Ook wij maken ons zorgen over de gevolgen, maar in vertrouwen op de Heere zien we het als onze roeping om vluchtelingen op te vangen.”

Afgewogen oordeel

Scriba G. J. van Zijl van de gereformeerde gemeente reageert terughoudend. „Natuurlijk ben ik tegen al die grove uitlatingen”, zegt hij desgevraagd. Maar hij vindt het te vroeg om al een afgewogen oordeel te hebben over de komst van een azc. „Het is pas een paar dagen bekend.”

Kerkenraadslid A. J. Zondag van de oud gereformeerde gemeente in Nederland is verrast door de scherpe reacties in het dorp. „Ik had niet verwacht dat er zo veel tegenstand zou zijn. En ook zo fel. De bevolking is hier anders nogal rustig. Uiteraard betreuren we die zaken. Dit is niet de juiste weg.”

Zondag vindt het een moeilijke kwestie. „Uit geestelijk oogpunt zeggen we: We moeten onze naasten liefhebben als onszelf. Maar praktisch gezien zijn 1500 vluchtelingen wel heel erg veel. Nu komen er op die locatie allerlei voorzieningen, maar voor hun boodschappen en andere zaken komen ze toch naar Geldermalsen. Dat zal invloed hebben op ons dorpsleven.”

Voorbede

Scriba H. van de Beek van de gereformeerde gemeente in Nederland spreekt van een „dilemma. Het leeft enorm, ook binnen onze kerkelijke gemeente. Het laat ons zeker niet onberoerd.” De felle uitlatingen van de tegenstanders noemt hij „een ronduit beschamende vertoning. Straks voelen vluchtelingen zich nog bedreigd door ons.”

Als christen is het volgens hem niet mogelijk om tegen de opvang van vluchtelingen te zijn. Maar 1500 vindt ook hij wel erg veel. Hij volgt het debat van vanavond met meer dan gewone belangstelling. „Zondag hebben we voorbede gedaan voor een wijs besluit.”