De 14-jarige Lieke was afgelopen schooljaar niet veel op school. Liever sprak ze af met vriendinnen, want in de klas kon ze zich niet zo goed concentreren, onder andere door problemen thuis. Vaak ook was ze ziek. Door naar het volgende jaar van haar vmbo-tl-opleiding mocht Lieke daarom niet. Ze mocht niet nog een keer blijven zitten, en daarom heeft ze extra hulp ingeroepen.

Lieke is een van de deelnemers aan een nieuw behandeltraject van zorg­instellingen Eleos en De Hoop en een viertal reformatorische middelbare scholen.

Afgelopen week presenteerden de instellingen het in september begonnen traject. Leerlingen met psychische problemen helpen én ze in de schoolbanken houden 
of krijgen, dat is hun doel. Op 
het terrein van De Hoop in Dordrecht krijgen de jongeren les en behandeling. Zulke trajecten bestaan al langer, maar een met een christelijke identiteit was er nog niet.

Het christelijke traject dat er was, moest vier jaar geleden stoppen door bezuinigingen. Het is volgens Eleos en De Hoop uniek dat de jongeren les en hulp krijgen op één plek. Daarnaast zijn volgens hen de „korte lijntjes” tussen leerlingen, behandelaars en leraren uitzonderlijk.

Angststoornissen

„We richten ons op jongeren die naar het voortgezet onderwijs gaan, psychische problemen hebben en thuis, op school of met leeftijdsgenoten vastlopen”, vertelt psychiater Arie Jan de Lely. Bijvoorbeeld jongeren met angststoornissen of depressies. Het traject is geen acute crisisinterventie of time-out, benadrukt De Lely. Een leerling komt volgens hem in het traject door een verwijzing van de gemeente, een huisarts of een zorginstelling. Na afloop van het driemaandentraject is een leerling niet klaar volgens de psychiater. „Maar hij kan wel weer verder.” Bijvoorbeeld naar zijn eigen of een andere school.

Zo’n 1100 ingeschreven leerlingen zaten vorig schooljaar meer dan vier weken thuis, blijkt uit cijfers van het ministerie van 
Onderwijs. In schooljaar 2012-2013 waren het er evenveel. Het gaat hier overigens om leerlingen van verschillende schooltypen. De reden voor het thuiszitten verschilt per leerling. Een precies overzicht hiervan heeft het ministerie niet.

Er is elk jaar wel een aantal leerlingen dat door ernstige problemen niet altijd naar school gaat, weet Anne Wietske Bergsma, maatschappelijk werkster op het Rotterdamse Wartburg College.

Op de andere middelbare school waar Bergsma werkt, zit zelfs elk jaar een aantal leerlingen helemaal thuis, vertelt ze. Deze leerlingen hebben behoefte aan meer dan één gesprek in de week, maar vinden een opname „te rigoureus”, legt Bergsma uit. In dat gat springen Eleos en De Hoop nu, vindt ze. Was dit traject er niet, dan zouden scholen, hulpverleners en leerlingen maar „aanmodderen.”

Jan Rozendaal, verantwoordelijk voor leerlingenzorg op het Driestar College in Gouda, is vooral blij dat er nu een christelijk traject gekomen is. Hij heeft zich er hard voor gemaakt in het overleg tussen zijn Driestar College, het Wartburg College, De Rank in Barendrecht en de Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem, de vier bij het traject betrokken scholen.

Bekering

Het geloof heeft een belangrijke plaats in de behandeling. „Maar ons nevendoel is niet om de jongeren te bekeren”, zegt Annelies van Pelt, psycholoog en betrokken bij het opzetten van het traject. Ook niet-christelijke jongeren zijn dus welkom. Vooral in de dagopeningen komt het geloof terug.

Hoe ziet hun dag er verder uit? De jongeren krijgen één dagdeel behandeling en één dagdeel onderwijs. ’s Avonds gaan ze naar huis. De groep die in de kliniek een zwaarder programma volgt, overnacht wel bij De Hoop. „De behandeling bestaat uit drie delen”, vertelt Van Pelt. De leerlingen krijgen individuele begeleiding, in de vorm van bijvoorbeeld een gesprek met een psycholoog. Ook krijgen ze begeleiding als groep. Zo leren ze onder andere sociale vaardigheden. Daarnaast hebben ouders een rol in de behandeling.

„Het onderwijs volgt iedere leerling hier op zijn eigen niveau”, zegt Van Pelt. Ze legt uit dat de school waar de leerling vandaan komt, de toetsen en het onderwijsprogramma levert. De leraren hebben vooral een begeleidende rol. Leerlingen kunnen niet alle lessen volgen, maar wel de belangrijkste. Datzelfde geldt voor de toetsen.

Aan het deeltijdtraject doen nu vijf leerlingen mee. Dat mogen in totaal twee klassen van negen scholieren worden. Vanuit de kliniek doen er meer leerlingen mee. Het traject krijgt mogelijk navolging in Amersfoort. Er zijn ook plannen om leerlingen uit de hogere klassen van de basisschool toe te laten.

Lieke is blij met het traject, vooral omdat ze zich begrepen voelt. Met plezier naar school gaat ze nog niet altijd. „Maar ik ga tenminste.”