TOEN

Ik was 21 toen ik werd opgeroepen tot een speciale elite-eenheid van het DDR-leger toe te treden. Dat betekende dat ik verantwoordelijk werd voor de beveiliging van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Behalve voor de bewaking van dit gebouw werden wij ingezet om mensen op te sporen die wilden vluchten. Ik herinner me nog goed dat er een luchtballon werd gesignaleerd en wij met geladen geweren de hele omgeving moesten uitkammen om de vluchtelingen te vinden. We waren allemaal blij dat we alleen een oude motorfiets tegenkwamen.

Tegelijk was het voor ons heel normaal om onze plicht te doen in het leger. We werden als dieren behandeld en zowel lichamelijk als geestelijk afgetuigd. Maar dat leven was voor ons normaal.

Ik groeide op bij Dresden, een regio die ”het dal van de onwetenden” werd genoemd omdat je de westerse televisiezenders daar niet meer kon ontvangen. We spraken Russisch, gingen op vakantie naar Stalingrad en Moskou en voelden ons veel meer verbonden met Polen en Hongarije dan met het Westen.

Toch heb ik een keer een poging gedaan het land te verlaten. Mijn tante uit Amerika had me tijdens een verjaardag toegefluisterd dat zij mijn reis zou betalen. Dat klonk goed. Want ondanks dat we niet beter wisten en het leven in de DDR voor ons normaal was, leden we natuurlijk wel onder de dictatuur, het gebrek aan vrijheid en de alomtegenwoordige Stasi. Ik vroeg een reis naar Noord-Korea aan bij het enige reisbureau in de DDR dat reizen naar het Westen aanbood. Noord-Korea was onze bondgenoot en ik had bedacht dat het dan misschien niet zo zou opvallen dat ik wilde ontsnappen en daar dan asiel aan wilde vragen bij de Duitse ambassade. Mijn aanvraag werd afgewezen en ik bleef tot het bittere eind in Oost-Duitsland.

Ik herinner me nog goed dat ik op een morgen de radio aanzette en hoorde dat Oost-Duitsers aan het dansen waren op een plein in West-Duitsland. Ik kon mijn oren niet geloven. Toen het tot me doordrong dat we inderdaad vrij waren, ben ik maar gewoon naar mijn werk gegaan.

Een Duitse hereniging was voor ons moeilijk voor te stellen. Ik kende niemand uit mijn omgeving die zat te wachten op een samensmelting met West-Duitsland. Wij kenden dat deel van het land tenslotte absoluut niet.

NU

Een aantal jaren na de val van de Muur vroeg een vriend me naar Hannover te komen. Sinds die tijd woon ik in het westen van Duitsland. De eerste jaren als ”ossi” in West-Duitsland waren best moeilijk, omdat er veel vooroordelen tegen de Oost-Duitsers waren.

Nog altijd vragen mijn collega’s rond de derde oktober of ik al taart heb gekocht. Voor mij is de Dag van de Duitse Eenheid echter een dag als alle andere. Eigenlijk vind ik het zelfs ergerlijk dat we nu bij Duitsland horen. Ik kan de Oost-Duitsers die last hebben van ”ostalgie”, heimwee naar het oude Oost-Duitsland, dan ook goed begrijpen. We missen onze waarden van destijds, het gevoel dat we elkaar moesten helpen, dezelfde blik op de wereld en het begrip voor elkaar.

Voor West-Duitsers is het lastig te begrijpen hoe het oosten in elkaar steekt en hoe men de wereld daar ziet. Je moet je voorstellen dat alle jonge mannen met toekomstperspectief daar inmiddels vertrokken zijn en dat er in het oosten bijna alleen nog gepensioneerden wonen, die zonder werk zitten en van ellende aan de alcohol gegaan zijn. De komst van al die vluchtelingen maakt de mensen onzeker en geeft hun het gevoel dat ze worden bedreigd.

Hier in het Westen kan men Pegida niet begrijpen, maar als Oost-Duitser ergert het me dat demonstranten daar voor nazi’s worden uitgemaakt. Je hebt tegenwoordig in Duitsland minstens een buitenlander in je vriendenkring nodig om te kunnen aantonen dat je geen nazi bent als je kritisch denkt over de vluchtelingenpolitiek van Merkel.

Het ergert me enorm dat je in dit land niet gewoon je eigen mening mag uiten zonder door de rest bespot te worden. Dat herinnert me aan de Oost-Duitse dictatuur, waar dat ook zo was.

STRAKS

Hoe het verder moet met Duitsland? Ik heb geen idee. Ik maak me eerlijk gezegd best zorgen om ons land. Het ziet ernaar uit dat Merkel haar vluchtelingenpolitiek blijft doorzetten, terwijl er steeds meer berichten in de media verschijnen dat we die grote toestroom van vluchtelingen niet aankunnen. Merkel lijkt momenteel nog de enige te zijn die er werkelijk in gelooft dat we dit gaan redden. Waar vinden we een miljoen huizen per jaar voor al die vluchtelingen?

De laatste jaren heb ik een paar keer op het punt gestaan Duitsland te verlaten om ergens anders een nieuw leven op te bouwen. Sinds ik mijn Peruaanse vrouw mijn land heb laten zien, merk ik echter dat ik eindelijk rust vind in Duitsland. Door mijn eigen land door haar ogen te zien, ben ik weer meer van mijn Heimat gaan houden.

Toch blijf ik kritisch. En ik merk ook dat mijn ostalgie groeit. Laatst waren we op vakantie in Letland, waar ik noodgedwongen weer Russisch moest spreken. Ik merkte dat ik die taal werkelijk gemist had. Terwijl we proostten op de toekomst van Europa, had ik een déjà vu. Een drankje drinkje met deze mensen herinnerde me aan mijn jeugd in Oost-Duitsland. Ik realiseerde me dat ik me simpelweg meer verbonden voel met de Russen dan met de Duitsers. Hun ”Oost-Duitsland-mentaliteit” mis ik hier in het westen.