Op het programma stond donderdag een kort bezoek aan dijkbewoners: de familie Ooms uit Ammerstol (ZH), een dorpje tussen Bergambacht en Schoonhoven. Hun dijkwoning ligt halver­wege het nu opgeleverde traject.

Gisteren blikten Klaas (74) en Lenie Ooms (73) alvast terug op de afgelopen jaren, samen met omgevingsmanager Marco van Leeuwen van het HHSK. Hij bouwde de achterliggende jaren een prima verstandhouding op met de familie Ooms. Belangrijk is om een realistisch verhaal te houden, weet hij. „Als je het vooraf te mooi voorstelt, komt dat later als een boemerang naar je terug.”

Dichte bebouwing

Vanwege de complexiteit bij Ammer­stol organiseerde Van Leeuwen daar vaak bewonersavonden. Oorzaak was de dichte bebouwing aan weerskanten van de dijk. Om het tracé toch te kunnen verstevigen, hanteerde de aannemerscombinatie van Van den Herik, Boskalis en Volker nieuwe technieken.

Het storten van diepwanden, bijvoorbeeld. Muren van gewapend beton, van 1 meter dik. Het resulteerde in een van ’s lands duurste versterkte waterkeringen per meter. In totaal ging het om 100 miljoen euro.

De woonomgeving van de dijkbewoners was jarenlang onherkenbaar veranderd. Per auto waren ze onbereikbaar, en hun voortuinen transformeerden in werkgebied. Vlak voor hun voorgevels kwam een smal looppad; direct ernaast verrees een honderden meters lang hekwerk. Daarachter zetten aannemers met indrukwekkend materieel het mes in de dijk.

Vooral dat looppad vond het echtpaar Ooms vervelend, omdat vreemden dat misbruikten. Die ongewenste aandacht nam sterk toe toen Ammerstol in 2013 in het nieuws kwam vanwege scheuren in de huizen. Klaas Ooms: „Toen kregen wij hier zelfs met ramptoeristen te maken.”

De scheuren ontstonden door een nieuwe techniek. Van Leeuwen: „In plaats van betonnen diepwanden had een aannemer ons een omgevingsvriendelijker alternatief geboden: versterking met boorpalen. Een kraan boort zo’n stalen buispaal in de grond, waarna een betonmixer hem vol beton stort. Naderhand wordt de buis er weer uit gehaald.”

Ooms: „Die palen gingen 22 meter diep de bodem in, waarbij ze de grond eromheen verdrongen. Maar die grond moest wel ergens heen. Hierdoor ontstonden er in diverse huizen scheuren.”

Zo ook in hun dijkwoning. Lenie Ooms: „De eerste week hadden wij wel last van die trillingen, maar pas in de tweede week zag ik in het onderhuis steeds meer en grotere scheurtjes, en trilden plafond en gangmuur los van elkaar. Op het laatst stond hier bij ons iemand van het hoogheemraadschap binnen, terwijl ze buiten de palen in de grond boorden. Dat was een gerust­stellend idee.”

Klaas Ooms: „Telkens rende hij naar buiten en riep dan: Rustiger boren, rustiger boren.”

De werkzaamhaamheden werden onderbroken, wat uiteindelijk twee maanden duurde. De scheuren in de huizen verdwenen achter een keurig stuclaagje, aangebracht door een plaatselijke klusjesman. Van Leeuwen: „Voor dergelijke kwesties hadden wij bewust iemand uit het dorp gecontracteerd. Die kon snel handelen als ik weer een telefoontje binnenkreeg.”

Zo’n grote omgevingsgerichtheid hadden de waterschappen niet altijd, zegt Van Leeuwen. „In 1982 was ik bij het vorige project van deze dijk betrokken, destijds als stagiair. Toen zeiden we: „Zo gaan wij het doen, punt.” Maar voor de voortgang van het werk is het van belang dat mensen begrijpen wat je doet. Wij hebben die insteek vooral tijdens dit specifieke project geoptimaliseerd.”

Het project trok ook om deze reden de aandacht van andere waterschappen. „Nederlandse collega’s wilden weten hoe een zo ingewikkelde versterking toch relatief moeiteloos kon verlopen. Ook kwamen buitenlandse delegaties af op de nieuwe technieken.”

Afritje

Van de omgevingsvriendelijkheid heeft Van Leeuwen nog meer voorbeelden. „Bij een begrafenis hebben wij de kraan anderhalf uur stilgezet om zo de nabestaanden rust tijdens de uitvaart te geven. Ook hadden we een afritje gemaakt waarover de lijkwagen bij het huis kon komen.”

En toen een meisje geslaagd was, kon haar vlag niet uit: de vlaggenmast was verwijderd vanwege de werkzaamheden. „We hebben de vlag met haar rugzak in de enorme kraan gehangen die hier al die tijd boven de huizen heeft uitgetorend. Ze had de mooiste vlaggenmast van Nederland.”