Meer jongeren lid, maar minder lenen bij bieb
DEN HAAG (ANP). Het aantal jongeren dat lid is van een bibliotheek is de afgelopen jaren toegenomen. In 2013 stond 65 procent van alle Nederlanders jonger dan achttien jaar ingeschreven bij de bieb. Het aantal boeken dat jongeren lenen, neemt echter af: tussen 2005 en 2013 met bijna 30 procent. Dat blijkt uit woensdag gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek over honderd jaar bibliotheekwezen.
In 2013, het jaar van de meest recente cijfers, waren ruim 2,2 miljoen jongeren lid van een openbare bieb. Acht jaar eerder, op het laagste punt, waren dat er precies twee miljoen. De jonge leden leenden in 2005 nog ruim 53 miljoen boeken. Twee jaar geleden lag dat aantal op 38 miljoen.
Het aantal volwassen leden nam de afgelopen jaren gestaag af. Van ruim twee miljoen in 2005 naar 1,6 miljoen in 2013. Ook volwassenen lenen minder. Die daling bedraagt tussen 2005 en 2013 ruim 40 procent: van 67 miljoen stuks naar ongeveer 38 miljoen. Het CBS noemt het opvallend dat jongeren in 2013 ongeveer net zoveel boeken bij de bieb haalden als volwassenen.
Ondanks de stijging van het aantal jongeren met een bibliotheekpas, daalde het aantal papieren jeugdboeken in de uitleencollecties met ruim 8 procent. Sowieso neemt het aantal boeken dat de bibliotheken in huis hebben al jaren af. Van in totaal ruim 41,7 miljoen in 1992 naar 24,8 miljoen in 2013.
In het recordjaar 1983 werden in totaal bijna 175 miljoen boeken uitgeleend. In dat jaar ging een boek zo’n vijf keer per jaar over de toonbank. In 2013 was dit gezakt tot ruim drie keer per jaar. In 1983 leende een lid gemiddeld 42 boeken per jaar. Inmiddels ligt het gemiddelde op twintig.
De eerste openbare bibliotheek werd in 1900 opgericht in Dordrecht. Daarna steeg het aantal bibliotheken tot 542 (in 2000) en daalde het weer tot tot 160 (in 2013). Midden jaren negentig kende de bibliotheken een recordaantal leden van ruim 4,5 miljoen. Daarna nam het ledenbestand af tot 3,8 miljoen in 2013.
Dat steeds meer jongeren - heel vaak gratis - lid worden van de bieb, is volgens de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) een direct gevolg van actief beleid op scholen. „Het gebruik en de functie van bibliotheken is de laatste jaren wel sterk veranderd. Daar houdt het CBS nog geen rekening mee”, aldus de VOB. „Ze meten alleen het uitlenen van papieren boeken, dat neemt inderdaad af.”
De openbare bibliotheken bieden bijvoorbeeld op verschillende manieren e-books aan. Via de app VakantieBieb bijvoorbeeld werden in juni bijna 667.000 e-books gedownload, de helft daarvan betrof jeugdboeken. Op www.bibliotheek.nl werden in juni dit jaar zo’n 130.000 e-books uitgeleend. Een jaar eerder was dat in dezelfde maand nog ongeveer 50.000.