Volgens de ACVZ is een inburgeringsexamen in het buitenland niet in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens of met de Europese richtlijn voor gezinsvorming. Het niet halen van een examen mag echter geen reden zijn voor uitzetting. Ook mogen vluchtelingen en hun gezinsleden niet verplicht worden in het buitenland inburgeringsexamen te doen. Zij hebben immers geen andere plek buiten Nederland waar ze een gezinsleven kunnen vormen.

De ACVZ is het met Verdonk eens dat inburgering essentieel is voor het goed functioneren van nieuwkomers. Aan personen die in Nederland willen komen wonen mag basiskennis van het Nederlands en de Nederlandse maatschappij worden geëist. Die eis moet dan wel aan iedereen worden opgelegd die daar niet op grond van Europese regels van is vrijgesteld, anders is er sprake van discriminatie.

De ACVZ vindt ook dat het kabinet meer positieve prikkels moet hanteren voor degenen die examen afleggen. De commissie pleit voor lagere ksoten naarmate men eerder slaagt. Wie het examen haalt zou na drie jaar in aanmerking moeten komen voor een permanente verblijfsvergunning in plaats van na vijf jaar.

Volgens de ACVZ zal een inburgeringsexamen vooraf vaak leiden tot uitstel of afstel van plannen om in Nederland een gezin te vormen. Maar dat mag niet het hoofddoel van het examen zijn. Het bevorderen van de integratie moet voorop staan. De kennis die nodig is om het examen te halen moet dan ook voor iedereen beschikbaar zijn in de meest gebruikte talen, ook op internet en via CD en cassetteband.

Verdonk wilde dinsdag nog niet reageren op het advies van de ACVZ. Woensdag ontvangt zij een rapport van de commissie–Franssen over inhoud van het inburgeringsexamen. Ook de Raad van State moet nog adviseren. Daarna komt Verdonk met een wetsvoorstel.