Vanouds hebben de hondsdagen in de keuken een slechte naam. Voedsel bederft in deze periode van het jaar sneller doordat het vaak warm is en de luchtvochtigheid hoog is. Dat zijn omstandigheden waarbij bacteriën goed gedijen. Niet voor niets zetten microbiologen bacteriën op kweek in broedstoven van rond de 30 graden Celsius.

Een gevaar dat in deze tijd van jaar meer dan anders op de loer ligt: bedorven voedsel. Dat kan echt razendsnel gaan.

Soep

Levensmiddelentechnoloog Roelina Dijk geeft op haar weblog damesdijk.nl als voorbeeld een pan soep. Stel dat daar na afloop van de maaltijd tien bacteriën per milliliter in zitten. Bij temperaturen boven de 25 graden Celsius kunnen die zich in twintig tot dertig minuten verdubbelen. Na twaalf uur –om zes uur ’s morgens– zitten er dan al 10 miljoen bacteriën per millimeter in. Dat is boven de bederfgrens van voedsel. Resultaat: zure soep.

De oplossing is om bederfelijk voedsel zo snel mogelijk –in ieder geval binnen twee uur na bereiding– in de koelkast te zetten. Maar die moet dan wel goed zijn afgesteld.

Het Voedingscentrum adviseert als ideale temperatuur 4 graden Celsius. In de praktijk is het echter in de koelkast vaak warmer, blijkt uit een onderzoek van deze organisatie.

Kwaliteit

Slechts in 18 procent van de huishoudens staat het apparaat op 4 graden afgesteld. In een op de vier koelkasten is het 7 graden Celsius of warmer. Dat is voor producten als halvarine, geopende potten en sauzen geen probleem. Maar hogere temperaturen hebben wel een nadelig effect op de kwaliteit van bijvoorbeeld vlees, zuivel en bepaalde groenten. Zou je ze bij 4 graden bewaren, dan zijn ze twee keer zo lang houdbaar.

Volgens Wieke van der Vossen, specialist op het gebied van voedselveiligheid bij het Voedingscentrum, weet 85 procent van de Nederlanders niet wat de temperatuur in de koelkast is. Een te warme koelkast heeft volgens hem niet alleen bederf, maar ook voedselverspilling tot gevolg. „Vooral tijdens warme dagen is het belangrijk dat mensen hun koelkast op de juiste temperatuur afstellen maar ook dat ze de koelkast snel dichtdoen: vroegtijdig bederf ligt dan echt op de loer, met alle vervelende gevolgen van dien.”

Wie wil checken hoe koud het in de koelkast is, kan dit meten met een thermometer. Er zijn ook apparaten in de handel die aan de buitenkant een temperatuurindicator hebben.

Sterrenbeeld Grote Hond

De term hondsdagen wordt gebruikt voor de warmste en meest bederfelijke periode van het jaar. De naam heeft echter op zich niets met de weersomstandigheden te maken. De herkomst is sterrenkundig. Sirius, de helderste ster aan de hemel, hoort bij sterrenbeeld Grote Hond. In de periode van ongeveer 20 juli tot 20 augustus komt Sirius gelijk op met de zon en is daarom een tijdje niet zichtbaar. Vandaar de naam hondsdagen.

Op de camping

Thuis heeft nagenoeg iedereen een koelkast tot zijn beschikking. Maar op een camping, waar menigeen in deze periode van het jaar bivakkeert, ligt dat anders. Een paar tips om voedselbederf zonder koelkast te voorkomen.

• Sla vlees en vis in blik in. Zolang deze verpakkingen dichtzitten, zal er met de inhoud weinig gebeuren.

• Kies voor zure zuivel, zoals yoghurt, karnemelk en kwark. Die bederft minder snel dan gewone melk.

• Kook op maat – een halve pan soep tot de volgende dag bewaren is vragen om problemen.

• Doe regelmatig boodschappen, liefst vlak voor het koken.