Vanavond nemen wethouder Molenaar van de gemeente Veere en ds. B. M. van Ginhoven, predikante van de protestantse gemeente van Aagtekerke, het eerste exemplaar van het boek ”Aagtekerke, ver­leden en heden” in ontvangst.

Over Aagtekerke bestaat maar weinig historisch materiaal. En dat is opmerkelijk, zegt auteur Knoester, want de ontstaans­geschiedenis van het dorp is volgens hem ongewoon. „Aagte­kerke is geen gemeenschap die, zoals de omliggende dorpen Meliskerke, Biggekerke of Koudekerke, natuurlijk is ontstaan en gegroeid. In de tijd van de Noormannen bevond zich ter hoogte van Domburg een ringwalburg. Zowel binnen als buiten dat verdedigingswerk tegen de Vikingen stond een kerk. Het bedehuis binnen de muren van de vesting werd in 1320 op last van de abt van Middelburg en met toestemming van de bisschop van Utrecht afgebroken en opnieuw opgebouwd op de plek waar het huidige Aagtekerke ligt.”

Afwijkend is ook de naam van het dorp. Meliskerke, Biggekerke en Koudekerke zijn vernoemd naar ambachtsheren die grond bezaten rond deze dorpen; Aagte­kerke dankt zijn naam aan een vrouwelijke rooms-katholieke heilige, Agatha, een Siciliaanse die in de derde eeuw na Christus de marteldood stierf tijdens de christenvervolging onder de Romeinse keizer Decius. Knoester: „Op oude kaarten wordt Aagtekerke ook wel aangeduid als St. Aagtekerke of St. Agatha, en de beeltenis van Agatha staat in het dorpswapen.”

Gereformeerde gemeente

De publicatie van Knoesters boek is mogelijk gemaakt door het college van kerkrentmeesters van de protestantse gemeente van Aagtekerke, waar Knoester lid is. Het voorwoord is van SGP-wethouder Melse. Knoester: „Ik ben blij dat Melse als lid van de gereformeerde gemeente dit voorwoord schreef, want ik wil voorkomen dat de verschijning te zeer wordt bestempeld als een PKN-initiatief. Ik belicht in dit boekje ook het ontstaan van de gereformeerde gemeente en de komst van een basisschool van de gereformeerde gemeente in het dorp.”

De geschiedenis van het onderwijs in Aagtekerke is bijzonder, zegt Knoester. In 1871 stichtte het gemeente­bestuur van Aagtekerke een openbare school, in een aanbouw van de kerk op het Dorpsplein. In 1880 opende de kerkenraad van de hervormde gemeente een protestants-christelijke school aan de Schoolstraat. Daarvan splitste zich in 1925 een school van de gereformeerde gemeente af, de huidige Jhr. W. Versluijsschool. Inmiddels is dit nog de enige school in Aagtekerke. De openbare school bestond tot 1905. Knoester: „Er wordt veel gepraat over ontkerkelijking, maar hier deed zich een omgekeerde beweging voor.”

Edelman

De gereformeerde gemeente neemt in het dorp een bijzondere plaats in. De basis ervan werd volgens Knoester gelegd in het gehucht Sint Jan ten Heere, tussen het huidige Aagtekerke en Westkapelle. Een weelderige buitenplaats van een rijke Middel­burgse familie kwam in de negen­tiende eeuw in het bezit van jhr. mr. Willem Versluijs. Deze edelman verzamelde vanaf 1835 gelijkgestemden om zich heen, onder wie tuinman en lekenprediker Johan Willem Vijgeboom. Uit deze groep kwam later de gereformeerde gemeente voort. Het eerste eigen kerkgebouw verrees in 1876 aan de Prelaatweg. Van de buitenplaats is niets meer over.

Knoester besteedt in zijn boek verder aandacht aan het grafmonument voor de familie Thibaut, dat in de protestantse kerk staat. Hendrik Thibaut was heer van Aagtekerke en burgemeester van Middelburg. Het monument uit 1669 is vervaardigd door Rombout Verhulst, die ook het grafmonument voor Michiel de Ruyter in Amsterdam maakte. Knoester: „Het is verrassend dat zo’n mooi monument van een beroemde beeldhouwer hier te vinden is.”

Klederdracht

Het boekje ”Aagte­kerke, verleden en heden” van Maarten Knoester wordt vanavond gepresenteerd tijdens de opening van de fototentoonstelling ”In je hoeie hoed” (In je goede goed) in de protestantse kerk van Aagtekerke. Deze tentoonstelling geeft een indruk van de tijd dat in Aagtekerke nog bijna iedereen in klederdracht naar de kerk ging. De expositie is tot en met 12 september op zaterdag­middagen te zien.