Met de fraude op de Rotterdamse Ibn Ghaldounschool in het achterhoofd is dit jaar door het Cito extra aandacht besteed aan het voorkomen van problemen. Zo kregen scholen bewust pas donderdag het papieren en digitale materiaal geleverd.

Bauke de Haan (48), docent wiskunde op het Nordwin College in het Friese Buitenpost en tien jaar examencoördinator, zorgt er met een selecte groep collega’s voor dat deze spannende dagen soepel verlopen. Op het Nordwin College doen 65 van de 92 kandidaten digitaal eindexamen.

„Jaren geleden hadden we alleen papieren examens, die in de kluis verdwenen en op het moment van examinering door de directeur naar de examenruimte werden gebracht en geopend. Tegenwoordig wordt er in de basisberoepsgerichte en kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo digitaal examen gedaan op een vaste computer. Je bent daardoor meer afhankelijk van de techniek en dat is weleens spannend. Lopen er geen computers vast? Is iedereen goed ingepland?

Je moet ook rekening houden met dyslectische leerlingen, die niet alleen meer tijd krijgen, maar bij wie de vragen ook worden voorgelezen.

Op grote scholen moet er soms in drie groepen examen worden gemaakt, waarbij iedere groep leerlingen een andere versie krijgt. We zorgen dat alles klaarstaat, dat hij of zij alleen nog maar op start hoeft te drukken om te beginnen met het examen.

We willen voorkomen dat er een stresserig sfeertje ontstaat bij het opstarten en dat iemand door de zenuwen iets verkeerd intypt. Mijn taak is om met vijf collega’s de computers op te starten en de leerlingen aan te melden. Pas als alles goed staat, komen de leerlingen binnen.”

Naast de digitale examinering zijn ook de regels wederom aangescherpt door het Cito en de inspectie. „Dat de examens pas donderdag werden geleverd is heel vervelend, want dat was in de vakantie. Dus moesten we regelen dat er iemand op school was om de examens te ontvangen. Niet iedereen heeft daar toestemming voor. De directeur kwam op school, moest zich legitimeren en mocht de examens in de kluis leggen. Dat heeft alles te maken met die inbraak op het Ibn Ghaldoun.

Het is wel goed dat de regels zijn aangescherpt. We gaan er al heel serieus mee om. Maar een paar mensen hebben toegang tot de kast en kluis waarin de examens worden bewaard. Maar daar zijn we nog scherper in geworden.”

Dat examens digitaal worden afgelegd, heeft volgens De Haan voordelen. „Je hebt veel meer mogelijkheden. Een voorbeeld is dat je bij het biologie-examen filmpjes kunt laten zien met vragen, bij talen kun je gebruikmaken van interviews. Er kunnen animaties worden gemaakt, er kan met kleur worden gewerkt.

Je hebt er als examensecretaris veel meer werk aan om alles klaar te zetten, maar docenten hebben minder tijd nodig om het examen na te kijken. Bij multiplechoicevragen wordt er automatisch geteld door het programma zelf. De open vragen worden door de docenten nagekeken, maar er is geen tweede correctie, al houdt de inspectie wel steekproeven. Bij papieren examens ging het hele pakket naar een andere school en moest docenten onderling overeenstemming bereiken over de puntentelling.”

De scholen proberen te voorkomen dat computers vastlopen. „Want dan is een leerling uit zijn concentratie. We bereiden leerlingen erop voor en zeggen dat ze niet in paniek moeten raken als het gebeurt, omdat het altijd wordt opgelost.

Een geluid dat ik wel hoor, is dat leerlingen examens liever op papier maken. Ze hebben moeite met lezen vanaf het beeldscherm. Het vergt andere vaardigheden dan het examen op papier.

Er wordt overigens wel gevraagd naar de mening van leerlingen en coördinatoren, maar het Cito gaat toch niet terug naar papier.”