Ouders met suïcidale neigingen, psychische problemen of een verslaving. Partnergeweld en vechtscheidingen.

Elk jaar worden meer dan 118.000 kinderen in Nederland, grofweg één kind per schoolklas, geconfronteerd met huiselijk geweld en mishandeling. Bij naar schatting 60.000 kinderen speelt het drama zich af achter de gevel van het ouderlijk huis en blijft de hulpverlener buiten beeld.

Veel kinderen, ook als ze niet zelf zijn mishandeld maar getuige zijn geweest van huiselijk geweld, lopen daardoor blijvende schade op”, zegt Marie-José Linders van Augeo, een organisatie die zich sinds 2007 inzet voor de aanpak van kindermishandeling.

En huiselijk geweld komt vaak voor. Bijna een op de tien volwassenen zegt de afgelopen vijf jaar slachtoffer te zijn geweest.

Er wonen naar schatting 60.000 kinderen in een gezin waar sprake is van huiselijk geweld; 25.000 van hen zijn daadwerkelijk getuige – ook dat valt onder de definitie van kindermishandeling.

De huisarts, vaak de eerste in de zorgketen die zo’n situatie kan herkennen, krijgt binnenkort hulp van de computer om zulke situaties eerder te signaleren, zo is deze week afgesproken met staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid.

In het computersysteem van de huisarts, waarin hij zijn patiëntendossiers bijhoudt, komt een nieuwe alertfunctie om potentiële gevallen van kindermishandeling eerder te signaleren.

Deze functie, die op het beeldscherm verschijnt als een pop-up, moet de huisarts tijdens een consult erop attenderen niet alleen te vragen naar de situatie van de patiënt (is er sprake van verslaving, partnergeweld of psychische problemen?), maar ook hoe het gaat met de kinderen en of die thuis wel veilig zijn.

Op zo’n manier kunnen risicosituaties sneller bespreekbaar worden gemaakt en kindermishandeling eerder worden gesignaleerd. Of beter: worden voorkomen.

De huisarts wordt er zo op gewezen dat hij ook let op de kinderen in een gezin. „Dat hij de patiënt de vraag stelt: gaat het wel goed met ze?” zegt Linders. „Want vaak zijn ouders onmachtig als hun kind wordt mishandeld of getuige is van huiselijk geweld.”

Uit onderzoek in de regio Haaglanden is gebleken dat met een dergelijke preventieve kindcheck kindermishandeling veel vaker wordt gesignaleerd dan wanneer alleen gelet wordt op verwondingen van kinderen. Het aantal signaleringen is daar vertienvoudigd, zegt Linders.

In 90 procent van die nieuwe gevallen bleek daadwerkelijk sprake van kindermishandeling.

Getallen over ernstige feiten

• Ruim 42.000 kinderen worden jaarlijks emotioneel verwaarloosd.

• Ruim 28.000 kinderen worden lichamelijk verwaarloosd.

• Zeker 25.000 kinderen zijn ieder jaar op een traumatiserende manier getuige van zeer ernstig geweld tussen hun ouders.

• Bijna 24.000 kinderen groeien op met verslaafde ouders.