Ontroerende verhalen hoort Huygens af en toe. „Mensen die de oorlog hebben meegemaakt, vertellen dat ze af en toe naar het panorama kwamen kijken, om de zee weer eens te zien.” De Duitsers ontruimden in de Tweede Wereldoorlog de hele kust voor de aanleg van de Atlantikwall. Strand en duinen waren streng verboden gebied. Nog steeds zijn er Hagenezen die af en toe aanwippen: „Even naar het panorama”, zeggen ze dan.

Soms komen er ook oude Scheve­ningers langs in het museum aan de Zeestraat in de binnenstad van Den Haag. „Ze kunnen precies vertellen van welke vissers de bomschuiten op het panorama waren. Ze kijken dan naar de schildjes achter op de schepen”, aldus Huygens. Op het 120 meter brede doek zijn het strand, de duinen en het dorp Scheveningen te zien.

360 graden rond

De vaste bezoekers gaan vaak rechtstreeks naar het achterste gedeelte, het zestienhoekige gebouw waar het panorama hangt. Daar lopen ze eerst door een donkere gang. Als de bezoekers dan een trap opklimmen, komen ze in een zee van licht en zien ze overal om zich heen het beroemde schilderij van Mesdag. Het loopt namelijk 360 graden rond.

„Kijk, daar zie je Sientje Mesdag-van Houten”, wijst Huygens aan. „Ze zit onder een parasol te schilderen. In plaats van een handtekening te zetten, schilderden kunstenaars vaak zichzelf op een panorama.”

Ook naar de andere schilders die Mesdag hielpen, zijn verwijzingen opgenomen in het panorama. Huygens wijst twee geitenbokjes aan: „Théophile de Bock nam de duinen voor zijn rekening. De bloemetjes verwijzen naar hulpschilder Bernard Blommers.” Als de zon doorbreekt, staat het schilderij plotseling in het volle licht, omdat het gebouw een glazen dak heeft.

Zo kort na de heropening van het museum is het best druk op het platform in het midden van het schilderij. „Beautiful” vinden twee bezoekers uit Eastbourne, Groot-Brittannië, van het zee­gezicht. Uit de luidsprekers klinken in het Spaans enkele feiten over het schilderij. Ze staan ook in het Nederlands op een bord boven de trap: doorsnede van het panorama: 35 meter, hoogte van het doek: 14 meter, omtrek van het doek: 120 meter, oppervlakte van het doek: 1680 vierkante meter. „Tachtig keer zo groot als ”De Nachtwacht””, zegt Huygens een beetje trots.

Zoals iedere Nederlander dit beroemde schilderij van Rembrandt moet hebben gezien, zou iedere Nederlander ook eens Panorama Mesdag moeten bewonderen, vindt ze. „Zeker nu het museum helemaal is vernieuwd. De opper­vlakte is verdubbeld doordat we het pand van de buren hebben kunnen kopen. In het museum hebben het café en de winkel meer ruimte gekregen. Verder is er een zaal gekomen waar bijvoorbeeld lezingen kunnen worden gehouden.”

Het mooiste van alles vindt Huygens de wisseltentoonstellingen waar nu plek voor is. „Mensen komen voor het panorama, maar als kers op de taart krijgen ze er een tentoonstelling met bijvoorbeeld moderne kunst bij. Dat is een verrassing die mensen over het algemeen niet verwachten.”

www.panorama-mesdag.nl