Afrikaanse schrijver André Brink overleden
Op een vlucht van Amsterdam naar Kaapstad is vrijdagavond de Zuid-Afrikaanse schrijver André Brink overleden. De ex-vrouw van de auteur, Alta Brink, heeft het overlijden in een gesprek met de Zuid-Afrikaanse zender Netwerk24 bevestigd. „Ik kan alleen zeggen dat de hele familie bedroefd is.”
Brink overleed aan boord van het KLM-vliegtuig dat hem van Amsterdam terug zou brengen naar Kaapstad. Eerder deze week ontving Brink een ere-doctoraat van de Katholieke Universiteit Leuven in België.
De op 29 mei 1935 in het plattelandsdorp Vrede geboren André Brink was afkomstig uit een orthodox-gelovig Afrikaner milieu. Hij studeerde in Potchefstroom, bracht enkele jaren in Parijs door en debuteerde in 1962 met de experimentele roman ”Lobola vir die lewe” (Lobola voor het leven – ”lobola” is de traditionele Afrikaanse bruidschat). In zijn eerste, door Europese auteurs geïnspireerde romans jongleert Brink met uiteenlopende stijlen en perspectieven. Behalve romans schreef hij toneelstukken als ”Elders mooiweer en warm” (1965) en reisverhalen als ”Parys-Parys: Retoer” (1969). Tot Brinks humoristische dorpsverhalen behoort ”Die geskiedenis van oom Kootjie Emmer van Witgatworteldraai” (1973).
Het bekendste werk van Brink, die in het Afrikaans en het Engels publiceerde, is ”’n Droë wit seisoen” (1979).
In de jaren zestig van vorige eeuw was Brink samen met Breyten Breytenbach een sleutelfiguur in de Afrikaanse literaire beweging die ageerde tegen de apartheid. Vanaf de jaren zeventig publiceerde Brink een groot aantal politiek en sociaal geëngageerde romans. Deze romans bezorgden hem wereldfaam die onder meer in de vele nationale en internationale onderscheidingen tot uitdrukking kwam. Zo kreeg hij drie keer de CNA-prijs, de belangrijkste Zuid-Afrikaanse literaire onderscheiding, en werd hij twee keer genomineerd voor de Britse Man Booker Prize. Deze faam was voor een deel op Brinks vertelkunst gebaseerd, maar evenzeer op de mondiale afkeer van de apartheidspolitiek.
De roman ”Kennis van die Aand” (Kennis van de avond, 1973) over de destijds onwettige liefde tussen de politiek actieve bruine man Josef Malan en het blanke meisje Jessica Thomson veroorzaakte groot tumult in Zuid-Afrika. Het boek werd verboden en mocht pas in 1982 verschijnen. Hierna volgden onder meer de romans ”’n Oomblik in die wind” (1975), ”Gerugte van reën” (Geruchten van regen, 1978). ”Houd-den-bek” (1982), ”Die muur van die pes” (1984), ”Sandkastele”(1995), ”Duiwelskloof” (1995), ”Bidsprinkaan” (2005) en ”Philida” (2012).
André Brink produceerde een onvoorstelbaar groot aantal boeken. Behalve de romans, de dertien toneelstukken, de vele reisverslagen, de jeugdboeken, de boeken over Zuid-Afrikaanse dessertwijn en brandewijn, de theoretische boeken over literatuur en filosofie vertaalde hij zestig boeken uit de wereldliteratuur in het Afrikaans, onder meer ”Alice in Wonderland” van Lewis Carroll. Met recht kan worden gezegd dat André Brink het leesniveau van de Afrikaanstaligen op een hoger plan heeft getild.
Naast het schrijven had Brink een omvangrijke onderwijstaak, eerst als hoogleraar Afrikaans in Grahamstown en later als hoogleraar Engelse letterkunde in Kaapstad.