De oud–SS’er was bewaker van kamp Erica in Ommen. Hij werd ervan verdacht in november 1944 verzetsman Jan Houtman te hebben doodgeschoten. Het leek er op of Bikker de beslissing van de rechter zelf niet had meegekregen. Op het moment dat de rechter die uitsprak, had hij zijn hoofd in zijn linkerhand gelegd en zijn ogen gesloten.

Toen zijn advocaten hem na de uitspraak over de uitkomst informeerden, kwam er een glimlach op zijn gezicht. Dit keer keerde hij zich niet tegen de camera’s en journalisten, maar antwoordde op de vraag of hij blij is dat de rechtszaak tegen hem niet meer verder gaat: „ja, ja”. Verder ging Bikker niet in op vragen of leek het of hij ze niet begreep.

Officier van justitie U. Maass zei het stopzetten van het proces niet als een nederlaag te beschouwen. „Maar het is treurig dat het vlak voor het einde op deze manier moet stoppen. Het is net of een marathonloper vlak voor de finish moet stoppen. Dat is frustrerend. Sinds 1996 hebben we met de Nederlandse collega’s heel veel inspanning geleverd en werk verzet.” Maass is vanaf 1996 bezig geweest om Bikker opnieuw veroordeeld te krijgen.

Maandag kwam de zoveelste deskundige, die tijdens deze rechtszaak Bikker heeft onderzocht, de rechtbank zijn bevindingen vertellen. Deze meende dat Bikker geestelijk de informatie over zijn proces niet meer kan verwerken. Maass was er na de uitkomst van dit onderzoek, waar hij zelf om had gevraagd, niet meer zo zeker van als in het begin van dit proces dat Bikker zijn zwakke geestelijke en lichamelijke conditie simuleert. „Dit proces is ook voor mij een leerproces geweest”, stelde Maass.

„Er zijn eerder heel veel van dergelijke onderzoeken geweest. Daaruit bleek dat Bikker deze rechtszaak wel aankon. De ziekte kan zich hebben voortgeschreden. Als hij de informatie niet meer kan omzetten, is er een belangrijk verdedigingsgrondrecht van Bikker in het geding”, aldus Maass. Bikker kon alleen worden veroordeeld voor moord. Alle andere misdaden, zoals doodslag, waren inmiddels verjaard.

De advocaat van Bikker, K. Kniffka, vindt dat de rechtbank de juiste beslissing heeft genomen. Hij had er met zijn collega B. Eisenhuth al menig maal voor gepleit om het proces tegen Bikker om deze reden te stoppen. „Ik heb altijd al gezegd dat dit vroeg of laat zou gebeuren”, reageerde Kniffka na afloop. „Ik wil niet zeggen dat deze beslissing van de rechter te laat is. Zo’n beslissing is altijd goed.”

Bikker die in Hagen nabij Dortmund woont, is geboren en getogen in de Alblasserwaard. Op zijn 24e meldde hij zich aan bij de NSB. De Duitse bezetters bevrijdden hem in mei 1940 uit een kelder, waar de Nederlandse politie hem na de Duitse invasie gevangen had gezet. Hij vocht als lid van de Waffen–SS aan het Duitse oostfront en raakte meerdere keren gewond. In 1943 werd hij in het kamp Erica als bewaker aangesteld.

Na de Tweede Wereldoorlog werd hij in Nederland veroordeeld tot levenslang, onder meer voor de doodslag op Houtman. Hij wist echter in 1952 te ontsnappen uit de Koepelgevangenis in Breda en vluchtte naar Duitsland.

De Duitse justitie begon het onderzoek naar aanleiding van interviews met Bikker in de media waarin nieuwe belastende informatie over de man aan het licht kwam.

De Friese journalist en nazi–jager Jack Kooistra (73) uit Leeuwarden, noemde het in een reactie bijzonder tragisch dat de zaak is stopgezet. „Vooral voor nabestaanden en slachtoffers is het een klap in het gezicht. Ik kreeg veel reacties van mensen die blij waren dat deze oorlogsmisdadiger eindelijk terecht moest staan”, aldus Kooistra.

Hij heeft de indruk dat hij zijn slechte gezondheidstoestand simuleert. „Bikker is een goede toneelspeler. Dat was hij al toen hij in dienst van de Duitsers was. Hij neemt zijn medicijnen niet meer in. Dat zegt al genoeg.” Kooistra vindt dat de rechtbank in dit geval geen rekening had hoeven houden met de gezondheid van Bikker. „Met dit soort figuren hoef je geen medelijden te hebben.”

Een woordvoerder van het Centraal Orgaan van Verzets– en Vervolgingsslachtoffers zei woensdag „totaal verbijsterd” te zijn dat de rechtszaak tegen Bikker is stopgezet. „Als je de beelden op televisie van hem ziet dan denk ik dat hij deze rechtszaak wel aankon. Ik denk ook niet dat het wijs is om een rechtszaak tegen oorlogsmisdadigers te stoppen op grond van of de verdachte het wel of niet aankan. Daar heeft Bikker bij het doden van Jan Houtman toch ook geen rekening meegehouden.”

De woordvoerder weet niet of Bikker zijn slechte gezondheidstoestand heeft gesimuleerd. „Hij heeft de kwestie in ieder geval uitgebuit.”