Dat blijkt uit onderzoek van deze krant onder 189 gemeenten waar in 2007 nog een openingshandeling plaatshad en onder gemeenten die naderhand zijn ontstaan na een herindeling.

In 2007 hadden nog 95 gemeenten een ambtsgebed voor en soms ook na de raadsvergadering. Begin dit jaar is dat aantal verminderd tot 62. Vorige maand schaften het Friese Dongeradeel en het Over­ijsselse Losser het ambtsgebed af.

De afgelopen acht jaar gingen achttien gemeenten ze voor. Scheiding van kerk en staat en moeite van niet-christenen om tijdens het ambtsgebed aanwezig te zijn, golden als meest voorkomende argumenten. Het verdwijnen van een christelijke raadsmeerderheid of het aantreden van een nieuwe burgemeester zijn vaak momenten waarop deze zaken worden heroverwogen. Ook soloacties van tegenstanders, onder meer het boycotten van het ambtsgebed, hebben soms succes.

Naast inhoudelijke bezwaren tegen het ambtsgebed zijn ook gemeentelijke herindelingen een belangrijke oorzaak voor het afnemende aantal. Het aantal gemeenten dat een ambtsgebed hanteert, daalde daardoor met dertien.

Ook het aantal gemeenten dat zonder een openingshandeling aan de raadsvergadering begint, daalde door herindelingen: van 242 naar 236. Het aantal gemeenten dat een raadsvergadering begint met een stilte of met een algemene ambtsoverweging daalde van 106 naar 98.

Het hanteren van een stilte of een algemene overweging, voorafgaand of ook na de vergadering, is soms een voorbode van een geheel zakelijke opening en sluiting. Zes gemeenten schaften deze ­vormen af, omdat ze als „weinig zinvol” of „niet meer passend bij deze tijd” werden beoordeeld.

Regionaal zijn er de nodige verschillen. Was anno 2007 het ambtsgebed in Drenthe al uitgestorven, ook in Noord-Holland is er met de afschaffing ervan in Stede Broec in 2010 geen enkele gemeente meer over met het ambtsgebed.

Het meest wordt er nog in de raad gebeden in het vanouds rooms-katholieke Limburg (40 procent), het protestantse/rooms-katholieke Overijssel (36 procent) en het overwegend protestantse Zeeland (31 procent).

Het aantal gemeenten waar het bidden is afgeschaft, is het grootst in het voorheen protestantse Friesland en het vanouds rooms-katholieke Noord-Brabant. In beide provincies is er sprake van een (ruime) halvering van het aantal gemeenten met een ambtsgebed.

In Landgraaf (L) en Ommen (Ov.) is momenteel een discussie gaande over de tekst van het ambts­gebed.

In de bijlage Accent zaterdag uitgebreid aandacht voor het ambtsgebed.