Het zou zomaar kunnen dat overtreders er zonder boete van afkomen. „Welja, nog een extra taak erbij.” Woordvoerder Dick Harte van de Nederlandse Politiebond (NPB) wordt er bijna cynisch van. De vraag of gemeenten die vuurwerkvrije zones hebben ingesteld aan symboolpolitiek doen, laat hij onbeantwoord. „Dat mag iedereen zelf beoordelen. Maar we moeten vaak al steggelen om de bezetting voor ons normale werk rond te krijgen. De politie maakt doorlopend keuzes, alle korpsen moeten ergens wel wat laten liggen. We zitten midden in een reorganisatie en zijn al onder­bezet. Dan kun je je afvragen of het afsteken van vuurwerk in vuurwerkvrije zones belangrijk genoeg wordt gevonden. Het lijkt me duidelijk dat noodhulp voorrang krijgt.”

Het is overigens nog maar de vraag in hoeveel gemeenten de vuurwerkvrije zones stand houden. De rechter in Utrecht bepaalde vrijdag dat Hilversum tijdens de jaarwisseling moet afzien van een vuurwerkvrij centrum. Dat komt omdat de gemeente een verkeerde procedure heeft gevolgd, maar veel andere gemeenten hebben exact dezelfde route afgelegd. De rechter oordeelde dat vuurwerk een zaak van openbare orde is en dat de burgemeester daarover gaat.

Hilversum, en dus veel andere gemeenten, gebruikten een modelverordening van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), waarmee het hele college van B en W tot een vuurwerkverbod besloot. Wanneer partijen in andere gemeenten ook in beroep gaan, is de kans groot dat vuurwerkvrije zones ook daar voor dit jaar van tafel worden geveegd.

Maar mochten de zones blijven bestaan, zegt de VNG zelf geen signalen te hebben ontvangen over een lastige handhaving. „Dit is ook niets nieuws”, zegt woordvoerder Esther Verhoeff. „Rond kinderdagverblijven, verzorgingshuizen en kinderboerderijen worden die zones al veel langer ingesteld. Het zijn er dit jaar alleen meer geworden en het nieuwe is dat Hilversum het centrum als zone had aangewezen. Maar wij gaan ervan uit dat een gemeente waar de burgemeester hiertoe overgaat, ook prioriteit aan handhaving geeft. Tegelijkertijd moet je reëel zijn. In gemeenten waar tijdens de jaarwisseling andere nare dingen gebeuren, kan ik me voorstellen dat dit even op het tweede plan komt.”

Geen rotje

Rotterdam is een van de gemeenten die veel werk hebben gemaakt van de vuurwerkvrije zones. In delen van Centrum, Charlois, IJsselmonde, Feijenoord, Delfshaven en Rozenburg mag op straffe van 100 euro nog geen rotje worden afgestoken. Ook hier drukt de politie zich voorzichtig uit over de handhaving, „want het is een delicaat onderwerp. De aanpak van vuurwerkovertredingen behoort tot ons dagelijkse werk. Dat betekent dat we opvolging geven aan meldingen die binnenkomen. Waar mogelijk, in elk geval.”

Die laatste toevoeging is een belangrijke. De Rotterdamse politie werkt bij de controles samen met stadswachten. Sommige gemeenten hebben ervoor gekozen om extra beveiligers in te huren om op lokale vuurwerkverboden toe te zien. Wilma Noordergraaf van de politievakbond ACP is daar niet bij voorbaat gelukkig mee. „Als de overheid een verbod instelt, is het ook aan de overheid om dat te handhaven: de politie dus. Extra beveiligers kunnen hooguit een aanvulling zijn. Maar als je aan onze leden vraagt of er extra mensen inzetbaar zijn voor de vuurwerkvrije zones, is het antwoord nee. Diverse gemeentebesturen hebben zich daar ook al over uitgesproken, zij zien ook dat er geen menskracht voorhanden is. Begrijp me goed, vuurwerkoverlast moet worden aangepakt. Maar je hebt ook een organisatie nodig die kan handhaven.”

Mogen we hieruit nu concluderen dat er weinig zal worden gehandhaafd in de vuurwerkvrije zones? Dick Harte: „Dat antwoord is heel kort en duidelijk: ja.”