Feest met een schaduwkant, dit voorjaar op het Berechja. Met het luiden van een scheepsbel werd op 28 mei de nieuwbouw aan de Lange Riet geopend, op de plaats waar de oude visserijschool was gesloopt. Inmiddels was echter duidelijk dat de scholengemeenschap financieel in zwaar weer verkeerde, ondanks het feit dat een sponsoractie in het bedrijfsleven 400.000 euro voor de inrichting van de school had opgeleverd.

Naast de nieuwbouw waren er renovatiekosten op de locatie aan de Waaiershoek. De achterliggende jaren waren al moeilijk geweest, onder meer doordat de onderwijsinspectie het vmbo-onderwijs als zeer zwak betitelde.

Om het financiële tekort te dekken, was een miljoen nodig, zo werd gezegd. Dat blijkt veel meer te zijn: interimbestuurder W. P. Littooij verklaarde deze week voor Omroep Flevoland dat het tekort 3,5 miljoen euro bedraagt.

Volgens een brief die minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker woensdag aan de Tweede Kamer stuurden, ontstonden de problemen „door oplopende exploitatietekorten en nieuwbouw zonder toereikende dekking.” De directie trad terug en er werd een interimbestuurder aangesteld.

Volgens de bewindslieden geeft de overheid bij een dreigend faillissement geen financiële steun, tenzij een bankroet de samenleving meer kost dan geldelijke ondersteuning. Dat is hier volgens het ministerie het geval. „Het door Berechja verzorgde onderwijs is zeer belangrijk voor de lokale en regionale economie en de geografische afstand tot vervangend onderwijs is voor het overgrote deel van de mbo-studenten groot.”

Het Rijk wil 1,5 miljoen bijdragen, Gedeputeerde Staten van Flevoland denken aan een half miljoen –Provinciale Staten moeten zich er nog over uitspreken– en de gemeente Urk koopt voor een half miljoen grond van de school en geeft die gratis in bruikleen, terwijl ze ook een aantal garantstellingen biedt.

Overname

Het nautisch onderwijs (180 leerlingen) wordt overgenomen door ROC Friese Poort. Het vmbo (met zo’n 385 leerlingen) gaat als Berechja College zelfstandig verder en onderzoekt mogelijke samenwerking. Eerder werd voor het havo-onderwijs al samenwerking aangegaan met het Emelwerda College in Emmeloord.

Dankzij deze toezeggingen ontkomt de school aan een faillissement. De kwestie heeft in Urk voor veel beroering gezorgd, mede doordat de burgemeester een integriteitsonderzoek laat uitvoeren nadat Omroep Flevoland over geheime stukken bleek te beschikken. De vraag of aan dat onderzoek moet worden meegewerkt, leidde de afgelopen weken binnen de gemeenteraad tot een breuk in de SGP-fractie.

„Het is triest dat Berechja door falend bestuur in de problemen is gekomen”, stellen Bussemaker en Dekker in hun brief aan de Kamer. „Wij laten daarom onderzoeken of het mogelijk is om de verantwoordelijke bestuurders aansprakelijk te stellen.”

Secretaris G. Meun van visserijbelangenorganisatie VisNed zegt „dankbaar en blij” te zijn dat de visserijopleiding behouden blijft. „We moesten er niet aan denken dat die zou verdwijnen.”

De mbo-poot van de school gaat van een protestants-christelijk college naar een algemeen christelijk roc. „We hopen dat dit voor de praktijk geen consequenties heeft en dat het onderwijs op dezelfde wijze wordt voortgezet.”

Er zijn volgens Meun de achterliggende jaren „ontegenzeggelijk grote fouten gemaakt”, waardoor de huidige situatie ontstond. „Het is moeilijk er wat van te zeggen: we kregen weinig informatie, bijvoorbeeld over de kosten van de nieuwbouw, terwijl we als bedrijven wel 4 ton voor de inrichting hebben opgebracht toen de school met de pet rondging.”

De kwestie leeft erg in Urk, zegt Meun. „Dit hakt erin. Er leven veel vragen. Het is goed dat die worden onderzocht.”

Bijna een eeuw visserijschool

In 1919 startten de Urkers een avondschool voor toekomstige vissers. Sommigen gingen naar de visserijschool in Kampen. Het duurde tot 1953 voordat Urk zelf dagonderwijs voor vissers in de dop begon.

De opleiding was aanvankelijk bestemd voor 13- en 14-jarigen. Op school konden ze alvast wennen aan de ontberingen die ze later zouden moeten lijden: er werd lesgegeven in een voormalige kantine van de Zuiderzeewerken bij de haven, waar de leerlingen bij harde zuidenwind aan de lijkant moesten gaan zitten om droog te blijven. Twee theorielokalen, een boetlokaal, een podium en een toilet, dat was de hele school. Het meubilair was grotendeels geleend. Voor praktische oefeningen beschikte de Visserijschool over één gammele roeiboot.

In 1993 fuseerde de school met mavo Heyme van Wijck en huishoudschool Het Top. Daardoor ontstond het protestants-christelijke Berechja College, een scholengemeenschap voor avo, vmbo en middelbaar nautisch onderwijs (mno).