De afname komt onder meer door het op grote schaal ruimen van schapen na de uitbraak van mond- en klauwzeer in 2001 en afschaffing van de zogenoemde ooipremie. Met die financiële tegemoetkoming waren houders van vlees- en melkschapen verzekerd van inkomen in economisch slechte tijden.

Ook het aantal bedrijven met schapen daalt sinds 2000. Toen waren het er ruim 17.000, in 2014 was het aantal met bijna een derde afgenomen tot 12.000 bedrijven. Gemiddeld heeft een bedrijf tachtig schapen. Groningen heeft de meeste grote schapenhouderijen, maar Friesland telt het grootste aantal schapen.

Het aantal levende schapen dat per jaar wordt geëxporteerd, ligt al een jaar of zes rond de 350.000. De belangrijkste exportlanden zijn België en Frankrijk, aldus het CBS.

Schapen worden vooral gehouden voor de fokkerij en het vlees en in mindere mate voor de melk. Ze lopen vooral in natuurgebieden, op dijken en langs de rivieren en spelen zo een belangrijke rol bij het natuur- en landschapsbeheer.