Ede krijgt er een toeristische attractie bij, jubelt het college van burgemeester en wethouders. De Edese gemeenteraad moet de komende weken nog twee knopen doorhakken voor fietsbelevingscentrum De Fietser: Is detailhandel toegestaan en zo ja, ook op zondag?

Fietsenfabrikant Accell (onder andere Batavus, Koga, Sparta en Juncker) heeft het oog laten vallen op de Westhal van de voormalige kunstzijdefabriek Enka in Ede. De fabriekshal, met een oppervlakte van 8500 vierkante meter, is volgens Accell een prachtige plek voor een recreatief complex met een binnentestparcours voor fietsen, een themaplein over elektrische fietsen, een fietsenmuseum, fietsverhuur en merkpresentaties.

De Fietser zal gratis toegankelijk zijn. Accell rekent op 150.000 bezoekers per jaar uit het hele land. De maandag en de dinsdag zijn voor de vakhandel, die bij De Fietser ook terechtkan voor trainingen en seminars.

Burgemeester en Wethouders zijn enthousiast. „De Fietser is goed voor het imago van Ede. En goed voor de plaatselijke economie: bezoekers van De Fietser zullen ook rondkijken en geld uitgeven in het centrum van Ede en de omgeving, al dan niet op een in De Fietser gehuurde fiets”, zo meldt het college.

Verlengstuk

De nadruk ligt bij De Fietser op het uitvoeren van testen op fietsen. Bezoekers moeten er echter ook een fiets kunnen bestellen, vindt Accell. „We willen handelen wanneer de klant geïnteresseerd is.” Het rijwiel moet dan later worden afgehaald bij een lokale dealer, die daarvoor volgens Accell de gebruikelijke winst ontvangt.

Juridisch gezien is er met het bestellen sprake van detailhandel. Daarvoor is een wijziging van het bestemmingsplan nodig en daar moet de gemeente niet aan beginnen, menen achttien fietshandelaren uit de regio Ede. Dat hoeft volgens hen ook niet. Fietsenproducent Gazelle heeft in Amersfoort een vergelijkbaar belevingscentrum. Fietsen worden er niet verkocht; Gazelle verwijst naar de dealers.

Accell ziet De Fietser als een verlengstuk van de lokale showroom. „Fietshandelaren kunnen onmogelijk alle modellen op de winkelvloer hebben. Bij ons zijn ze wel te zien.” Dat is juist een probleem, benadrukte handelaar Robert Schut tijdens een hoorzitting. „Een klant die via mij naar De Fietser gaat, kan daar verleid worden tot een model van een merk waarvan ik geen dealer ben. Dus wordt de fiets door een andere winkel geleverd.” Schut vreest bovendien dat De Fietser op termijn zelf fietsen gaat verkopen.

Media Markt

Als detailhandel mogelijk wordt, valt het fietsbelevingscentrum onder de Winkeltijdenwet. In Ede is openstelling op zondag voor detailhandel niet mogelijk. Accell wil dat juist wel, anders is Ede als vestigingsplaats niet interessant. De verwachting is dat 65 procent van de bezoekers in het weekeinde komt. Burgemeester en Wethouders zijn bereid om De Fietser voor de zondag ontheffing te verlenen op grond van drie criteria: de detailhandel is ondergeschikt aan de recreatiefunctie van het bedrijf, de voorziening heeft een landelijke aantrekkingskracht en verzorgingsfunctie en ze heeft voor de gemeente een uniek karakter en bijzondere waarde.

De uitzonderingspositie voor De Fietser is voor de directie van de Edese vestiging van elektronicaketen Media Markt „volstrekt onacceptabel. Zondagsopenstelling geldt óf voor iedereen, óf voor niemand. Detailhandel op zondag bij De Fietser is prima als ook gedoogd wordt dat wij op zondag open zijn.” Met andere grootwinkelbedrijven, zoals V&D, maakt Media Markt zich sterk voor invoering van de koopzondag in Ede. „Consumenten gaan nu ’s zondags naar omliggende gemeenten. Omzet en werkgelegenheid worden daarmee verlegd naar de detailhandel buiten Ede.”

Media Markt heeft aangekondigd een eventuele status aparte van De Fietser aan te vechten. Niet uitgesloten is dat daarmee zondagsopenstelling van winkels in Ede via de rechter of de Raad van State wordt afgedwongen voordat de gemeenteraad zich erover heeft uitgesproken. Een besluit over de koopzondag staat voor eind volgend jaar op de raadsagenda.

Supermarkt

De Edese SGP wil Accell geen detailhandelsvergunning verlenen. Fractievoorzitter Van de Weerd: „Wat gebeurt er als De Fietser 
niet goed loopt? De bestemming detailhandel zit dan al op het pand. Een volgende eigenaar kan er zo een grote supermarkt beginnen, wat klanten wegzuigt uit het centrum van Ede, waar de winkeliers het al moeilijk genoeg hebben.”

De ChristenUnie moet nog een definitief standpunt innemen. Een ontheffing van de Winkeltijdenwet voor zondagsopenstelling is voor de partij onbespreekbaar, zegt fractievoorzitter Van Heuveln. Over het punt van de detailhandel is de partij nog niet uitgedacht. „We spreken ook fietshandelaren die samen met De Fietser wel degelijk kansen zien.” Van Heuveln gaat er 
niet van uit dat Media Markt via de rechter zijn gelijk haalt. „De drie criteria voor De Fietser zijn zo geformuleerd dat niemand anders daarop aanspraak kan maken.”