Na twintig jaar gesteggel staat de Westermoskee er
De hoge koepel en minaret zijn al duidelijk zichtbaar. In de Baarsjesbuurt in Amsterdam-West kan iedereen de contouren waarnemen van de Westermoskee, die al twintig jaar geleden gebouwd had moeten zijn. Het „paradepaardje van integratie” komt er uiteindelijk dan toch.
Na jaren van gesteggel en conflicten nadert het prestigieuze Turkse gebedshuis zijn voltooiing. Eind deze maand is de bouw klaar en kan de inrichting beginnen.
Bouwvakkers werken in de weekenden door om het karwei af te maken. Nu nog staan overal steigers opgesteld, in en rond het gebouw. Binnenin reiken ze tot aan het plafond van de 25 meter hoge beeldbepalende koepel, onderdeel van het ontwerp van het Frans-Joodse architectenechtpaar Marc en Nada Breitman. De 42 meter hoge minaret is al af.
De Breitmans gingen naar Turkije om inspiratie op te doen, waardoor Turkse accenten ook terugkomen in de zuilengang voor de hoofdingang. Negen kleine koepels sieren het dak van de entree. „Geen enkele andere moskee in Europa heeft dit”, zegt woordvoerder Selami Yuksel van de Westermoskee trots.
De hoofdentree is voor de mannen, de zijingang voor moslima’s. In de gebedsruimte bidden de mannen en vrouwen gelijkvloers en zonder afscheiding.
Na de opening heeft de Westermoskee de grootste islamitische gebedsruimte van Nederland. Op een oppervlakte van 800 vierkante meter kunnen straks maximaal 1700 moslims terecht.
Suikerfeest
Zo druk zal het meestal niet zijn. Alleen op islamitische feestdagen, zoals het Suikerfeest, is het dringen bij de ingang. De Turkse moskeevereniging Aya Sofia, de initiatiefnemer van het project, voert daarover nog overleg met de bewoners van het appartementencomplex pal tegenover de moskee. Zij wilden eigenlijk dat de ingang werd verplaatst, maar dat ging niet meer.
„Er is geen antimoskeehouding, dat is heel erg prettig”, zegt Yuksel. „Maar sommige bewoners wisten niet dat de moskee er alsnog zou komen. Voor drukke dagen proberen we ook te regelen dat moskeegangers de fiets of het openbaar vervoer gebruiken.”
De Westermoskee wil de buurtbewoners zo veel mogelijk betrekken bij het gebedshuis en vraagt hen mee te denken over sociale en culturele activiteiten.
Een goede verstandhouding met de buurt is de laatste horde die de Westermoskee moet overwinnen. Het vertrouwen moet groeien. Al begin jaren 90 ontstond de behoefte aan een groot gebedshuis vanwege de sterke groei van het aantal Turkse moslims in Amsterdam-West, maar pas in april 2013 ging de eerste paal de grond in. Talloze ruzies en rechtszaken frustreerden het bouwproces.
Zo wilde Aya Sofia de moskee aanvankelijk bouwen met woningcorporatie Stadgenoot. Maar de partijen kregen ruzie, waardoor de bouw jarenlang stillag. Ook was er gedoe met de gemeente over vergunningen en raakten toenmalige bestuurders van Aya Sofia in opspraak.
Na het afronden van de bouw begint de decoratie, vertelt Yuksel. „We zijn nu in gesprek met kunstenaars uit Turkije voor het maken van islamitische kalligrafische kunst op de muren en het plafond. Daarin willen we Amsterdamse accenten verwerken.” Ook in het tapijt moeten Amsterdamse kenmerken terugkomen.
Geen oliesjeiks
De bouw van de moskee kost zo’n 6 tot 7 miljoen euro, die door de Turkse gemeenschap in Amsterdam is opgebracht. Yuksel: „Er zit geen dubbeltje overheidsgeld in; het is 100 procent bekostigd door de moslims zelf. Bijvoorbeeld door zakenlieden die een renteloze lening hebben verstrekt. Er zit geen geld in van de Turkse overheid of oliesjeiks.”
De Westermoskee is een Nederlands project, benadrukt Yuksel. „We zijn loyaal aan de maatschappij in dit land. Waarom doen we anders zo’n grote investering?” Zo houdt de moskee vast aan wat ze al heel lang had moeten zijn: een paradepaardje van integratie.
Daarom zijn alle Amsterdammers welkom en kunnen ze zelfs de toren van de minaret beklimmen. In februari of maart staat de feestelijke opening gepland. „Dat is op tijd voor de ramadan”, zegt Yuksel. Hij glimt: „We hebben dan de grootste moskee van Amsterdam en de mooiste moskee van Europa.”