Wat is stotteren?

Van Esveld: „Stotteren is in aanleg aanwezig. Waarschijnlijk zit er een genetische factor bij, want het komt in families voor. Aan die aanleg voor stotteren –een zwak spreeksysteem– kun je niet veel doen. Maar wel aan de factoren die het in stand houden, zoals spanning, te snel willen praten en belemmeringen zoals vermoeidheid. Ook een snelle taalontwikkeling van kleine kinderen kan druk op het spreeksysteem leggen en stotteren uitlokken. Bij kinderen tot zes jaar kan het vaak worden verholpen of gaat het vanzelf over. Stotteren uit zich meestal in herhalingen van woorddelen, door verlengingen ervan of door vluchtgedrag. Mensen gaan dan iets anders zeggen dan ze bedoelen, in korte zinnen spreken, of ze houden zich helemaal maar stil. Daarnaast kun je vechtbewegingen zien, waarbij het lichaam in beweging komt om als het ware de woorden eruit te duwen.”

Waarom is een Wereldstotterdag nodig?

Kraak: „Voor de bewustwording dat stotteren voor veel mensen een probleem is. Er kunnen ingrijpende psychologische aspecten aan het stotteren zitten.”

Hoe zit dat dan?

Van Esveld: „Veel stotterende mensen voelen zich beperkt in hun vrijheid van spreken. Een van onze cliënten vertelde dat hij het jammer vindt dat hij zelden grappig of ad rem kan reageren, omdat het moment alweer gepasseerd is voordat hij uit zijn woorden is gekomen.”

Kraak: „Voor de meeste mensen is spreken geen probleem: ze denken er niet eens aan. Maar bij mensen die stotteren, is dat anders. Zij weigeren in hun werk soms promoties, omdat ze dan in het openbaar moeten spreken of presentaties moeten geven.”

Stottertherapie is therapie op maat, zegt de Friese logopediste. „Voor de een betekent dat het aanleren van een spreektechniek, de ander is meer gebaat bij het in vrijheid durven spreken zonder angst of schaamte. Je hebt mensen die er heel relaxed in staan: ik stotter nu eenmaal, zo ben ik. Een rolmodel voor pubers is bijvoorbeeld zangeres Miss Montreal, die gewoon zegt: Ik kan zingen, maar ik stotter ook, so what, en ik heb geen behoefte meer aan spreektechnieken.”

Hoeveel mensen stotteren?

Van Esveld: „Stotteren komt voor in alle culturen en is bekend uit de wereldgeschiedenis. Mozes stotterde. Koning George van Engeland stotterde – dat is mooi verfilmd in ”The King’s Speech”. En uit de oude Griekse geschiedenis zijn voorbeelden bekend, bijvoorbeeld de redenaar Demosthenes, die tegen de branding schreeuwde met kiezelstenen in zijn mond. Bij kinderen stottert ongeveer 4 tot 5 procent van de wereldbevolking. Ongeveer 1 procent van de volwassenen stottert.”

Hoe kun je ouders van kinderen die stotteren helpen?

Kraak: „Het is belangrijk dat ouders weten wat de uitlokkende factoren zijn van het stotteren van hun kind. We leren ouders hoe ze de druk op de communicatie zo laag mogelijk kunnen houden, waardoor hun kinderen leren ervaren hoe ze vloeiend kunnen spreken.”

Van Esveld: ,Oudere kinderen en volwassenen leren hoe ze meer controle kunnen krijgen over hun spreken. Daarnaast werken we ook aan gedachten en gevoelens rondom stotteren.”