Dat stelde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gisteren in het rapport ”Hulp geboden. Een verkenning van de mogelijkheden en grenzen van (meer) informele hulp”, opgesteld op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Voor mantelzorgers moet volgens het SCP goede ondersteuning, zoals lotgenotencontact of psychosociale hulp, laagdrempelig beschikbaar zijn. Verreweg de meeste gemeenten bieden mantelzorgondersteuning, maar dat betekent nog niet dat degenen die deze nodig hebben er gebruik van maken.

Mantelzorgers beseffen bijvoorbeeld niet dat ze hulp nodig hebben, kennen het aanbod niet, lopen tegen bureaucratische procedures of tegen wachtlijsten aan of hun hulpbehoevenden willen niet dat ze ondersteuning zoeken.

Netwerkbijeenkomst

Gemeenten zouden urgentie­verklaringen kunnen afgeven als mantelzorgers en hulpbehoevenden dichter bij elkaar willen wonen, stelt het SCP.

Het viel de onderzoekers op dat een aantal organisaties voor mantelzorgers elkaar goed kent, maar dat andere vooral onbekend voor elkaar zijn. Dat laatste geldt ook voor thuiszorgmedewerkers en cliëntondersteuners van verschillende organisaties.

Mensen zouden veel van elkaar kunnen leren wanneer ze elkaar meer zouden informeren. Gemeenten kunnen dit bevorderen door netwerkbijeenkomsten te organiseren, stelt het bureau.

De komende jaren zal de zorg veranderen en zal er vaker een beroep worden gedaan op het eigen netwerk en onderlinge steun. Zo’n omslag brengt zowel kansen als risico’s met zich mee. De kansen zijn in dit geval: mensen worden minder afhankelijk van de overheid, er komt meer sociale cohesie, informele en formele zorg werken beter samen en de kosten van de zorg dalen.

Ook het feit dat mantelzorg veel in het nieuws is, waardoor mensen mogelijk sneller beseffen dat zij mantelzorger zijn en dat er ondersteuning bestaat, is volgens het SCP positief, net als de extra ondersteuning waar de overheid op inzet.

Risico’s

Er zijn echter ook risico’s, stelt het planbureau. „De belangrijkste zijn: te veel druk op het netwerk waardoor meer mantelzorgers overbelast raken en de zorg voor hulpbehoevenden ontspoort, mensen raken tussen wal en schip als zij een klein netwerk hebben of niet aantrekkelijk zijn voor vrijwilligers, er zijn te weinig vrijwilligers om extra taken op zich te nemen of er is onvoldoende ondersteuning beschikbaar.

Het is aan gemeenten om, samen met de organisaties die betrokken zijn bij professionele en informele zorg en welzijn, die risico’s zo veel mogelijk in te perken door op tijd voldoende en professionele ondersteuning in te zetten.”