Voordat ze daadwerkelijk naar hun land teruggaan, moet uit een ambtsbericht van Buitenlandse Zaken blijken dat de veiligheid van de vluchtelingen er gegarandeerd is. Volgens staatssecretaris Kalsbeek van Justitie kan dit „nog wel enige tijd duren”, zo zei zij donderdag tijdens een overleg in de Tweede Kamer.

Bij de terugkeer zal volgens de PvdA-bewindsvrouw een concept worden toegepast dat van de traditionele paden afwijkt. Zij benadrukte dat de Afghaanse vluchtelingen „een duwtje in de rug” zullen krijgen. Nederland wil in Europees verband aansluiten bij een Spaans initiatief om hoger opgeleiden voor te laten gaan.

Voor Afghaanse vluchtelingen die voor het recente geweld in hun vaderland zijn gevlucht, geldt sinds december een aparte regeling. Zij hebben recht op bescherming voor beperkte duur. Ook komen zij niet in de asielprocedure terecht. Lopende procedures zijn stilgelegd. Dit zogenoemde besluitmoratorium, waartoe het kabinet in crisissituaties kan besluiten, is vooralsnog geldig tot 15 februari. Op termijn zal het beleid weer worden beëindigd.

Vooral de fracties van VVD en CDA dringen aan op een vlotte voorbereiding van het vertrek van de Afghanen. De kamerleden Kamp (VVD) en Wijn (CDA) wijzen erop dat de Bosniërs die tijdens de crisis in Joegoslavië naar Nederland waren gevlucht weinig animo vertoonden om na de oorlog weer terug te keren.