Schaamte is volgens onderzoek de belangrijkste reden dat gasten in Nederland niet aan een ober vragen of ze hun overgebleven eten mee naar huis mogen nemen.

Hoogleraar gedragsethiek Marius van Dijke kan zich er iets bij voorstellen. „Het suggereert armoede. Maar eigenlijk is het koudwatervrees. Als een duur restaurant zou beginnen met het actief aan te bieden, kan die schaamte snel verleden tijd zijn. In de Verenigde Staten is het ook voor welgestelde mensen heel normaal om restanten in een doggy bag mee te nemen. Eigenlijk zeggen ze ermee dat ze het eten lekker vonden. Als één schaap over de dam is, heeft de doggy bag ook in Nederland toekomst.”

Jaarlijks gaat in Nederlandse restaurants 51 miljoen kilo aan eten de afvalcontainer in. Volgens eigen onderzoek van Natuur & Milieu zou bijna twee derde van de gasten het overgebleven deel graag mee naar huis nemen. „Niemand houdt van voedselverspilling”, zegt Olof van der Gaag van Natuur & Milieu.

Om het taboe te doorbreken, is wel enige subtiliteit vereist, zegt Lisanne Addink. Zij won vorig jaar de Horecava Innovation Award met een door haar ontworpen variant, de Foodiebag. Ongeveer honderd restaurants maken er gebruik van. Addink: „We werken met een lepelclip, die hoort standaard bij het bestek. Wie eten overhoudt en het mee wil nemen, clipt de lepel aan zijn bord. Je hoeft niets te zeggen en het is voor de ober toch duidelijk dat het stuk lasagne of chocoladetaart erg lekker was. Want personeel vindt het ook ongemakkelijk om er zelf over te beginnen. Als iemand zijn eten laat staan, kan het ook betekenen dat hij het niet lekker vond.”

Volgens Addink neemt in de desbetreffende horecagelegenheden één op de vijftig mensen ook daadwerkelijk eten mee naar huis. „Dat lijkt misschien weinig, maar veel gasten houden helemaal geen eten over. Bovendien is niet alles even geschikt, want friet of sla is de volgende dag niet lekker meer. Ten slotte is het belangrijk wat mensen na het eten gaan doen. Als ze eerst nog twee uur in de bioscoop gaan zitten, heeft het weinig zin.”

Het betekent dat in de praktijk slechts een klein deel van de 51 miljoen afvalkilo’s op deze manier kan worden bewaard.

Koninklijke Horeca Nederland vindt de doggy bags daarom slechts een tijdelijke oplossing. „Er zijn andere manieren om efficiënter met voeding om te gaan”, zegt woordvoerder Joris Prinssen. „Ondernemers kunnen bijvoorbeeld vlees in verschillende hoeveelheden aanbieden. Er bestaan ”all you can eat”-formules waarbij je extra moet betalen als je iets laat staan. Zo hoeft de kok minder te bereiden. Wat in de koelkast blijft staan, kan dan naar de voedselbank.”

Natuur & Milieu wil een Nederlandse naam voor de doggy bag. Op Twitter werd ”prakzakje” geopperd.