Weldadig en hartverwarmend. Zo is het pamflet ook overgekomen bij de Joodse gemeenschap, meldde rabbijn L. B. van de Kamp gisteren in een open brief aan de ondertekenaars. Wie de vele zwarte bladzijden in het geschiedenisboek kent als het gaat om de houding van christenen ten aanzien van de Joden, is blij te horen dat de Joodse gemeenschap, die weer en steeds meer onder vuur ligt in Europa, zich nu gesteund voelt door christenen.

Tegelijk maakt rabbijn Van de Kamp in zijn brief een belangrijke kanttekening. Niet bij het protest tegen antisemitisme. Hij stemt in met de opstellers van het pamflet dat haat tegen Joden „een dodelijk zaad” is dat door mensen op alle mogelijke manieren bestreden moet worden.

De kanttekening die hij maakt, betreft de duiding van het antisemitisme. Volgens de rabbijn moeten Joden niet alleen strijden tegen het antisemitisme, maar er ook de corrigerende hand van de Eeuwige in zien, Die hiermee duidelijk wil maken dat Joden zich op aarde nooit helemaal thuis mogen gaan voelen. Ze leven in de diaspora, in de verstrooiing. Zowel in de landen buiten Israël als binnen de grenzen van het Bijbelse Israël. En dat duurt totdat de Messias komt, zo schrijft rabbijn Van de Kamp.

De rabbijn gaat zelfs zo ver dat hij antisemitisme niet alleen een wenk van de Eeuwige noemt maar ook een door de Eeuwige „geijkt” middel om Joden er steeds weer aan te herinneren dat het leven hier een leven in de diaspora is.

Het zijn uitspraken die, gedaan door iemand uit de Joodse gemeenschap én aan het adres van christenen die in het verleden zo vaak en zo intens tot Jodenhaat hebben aangezet, diepe indruk maken. Er wordt in reformatorische kringen nog weleens gesproken over het getuigen van Gods hand die de geschiedenis leidt. Dít is zo’n getuigenis. Want je moet het zo maar durven zeggen in een gemeenschap waar de dodelijke geur van de gaskamers nooit zal verdwijnen.

Niemand hoeft rabbijn Van de Kamp te vertellen wat het kardinale verschil is tussen Joden en christenen. Dat zit in het feit dat christenen belijden dat Jezus de Messias is, terwijl Joden Hem niet als Messias erkennen. Dat raakt de diepste kern van het geloof, hoezeer beide religies zich ook verbonden weten en voelen.

De les van de rabbijn is er voor christenen echter niet minder om. Het is soms heel makkelijk om dat wat anderen aan zorgen en tegenslag overkomt geestelijk te duiden. Maar als het ook maar de minste verworvenheden en kleinste privileges van christenen in de maatschappij raakt dan is er niet zelden enkel protest, boosheid en verongelijktheid.

Het opmerken van Gods „corrigerende hand” in de gebeurtenissen sluit het strijden tegen dat wat voortkomt uit „dodelijk zaad” zeker niet uit. Maar het zet die strijd wel in het juiste kader.