Wie de stad met de auto nadert, ziet eerst ingegraven Oekraïense tanks, dan een opgeblazen spoorbrug met daarop een trein en dichter bij de stad grote zandzakkenbunkers.

De rebellen zijn nerveus. Ze openen maandag op de grote weg naar Donetsk meteen het vuur als een auto argeloos een van hun op stapels puin lijkende bunkers voorbijrijdt.

De drie jonge jongens in de auto hebben niet in de gaten dat de stapel zandzakken en balken een controlepost is. Een rebel lost waarschuwingsschoten met zijn kalasjnikov en schreeuwt het geschrokken drietal toe, dat inmiddels met het gezicht op het asfalt ligt.

De gespannen situatie bij de checkpoint houdt nog even aan, maar dan bevelen de rebellen in de bunker plots dat de auto’s door moeten rijden. Volgens een van de chauffeurs zijn de rebellen gewaarschuwd voor Oekraïense gevechtsvliegtuigen.

Het leven in Donetsk zelf gaat door. Maar het is vrij rustig op straat, en ’s avonds zelfs uitgestorven. In de verte klinkt artillerie. Veel hotels zijn dicht. Het hotel waar de internationale pers is neergestreken, zit vol.

Soms kunnen reizigers terecht in een donker en gesloten hotel waar alleen de conciërge nog is. Hij zorgt dan dat er in ieder geval licht is op de kamer van de gasten. Die moeten niet raar opkijken als er rebellen in het hotel blijken te zijn gelegerd die naar buiten sluipen als het donker is.

Donetsk is de belangrijkste stad die de rebellen in handen hebben. Het hoofdkwartier van de ‘Volksrepubliek Donetsk’ in de stad is gevestigd in het oude regeringsgebouw van de provincie Donetsk. Voor het gebouw staat een allegaartje aan oude en jonge rebellen in camouflagepakken op wacht. Naast de ingang staat met grote letters ‘Geen Fascisme’ gekalkt.

Meteen bij binnenkomst is een kleine gedenkplek voor de neergehaalde Boeing van Malaysia Airlines ingericht. Die bestaat uit een poster van een soortgelijke Boeing van de Maleisische luchtvaartmaatschappij en bloemen en kaarsen.

In het gebouw geeft ‘minister van Defensie’ Igor Strelkov maandag een persconferentie. De rebellencommandant, zijn echte naam is Igor Girkin, zou na de ramp met de Boeing een triomfantelijk bericht op internet hebben geplaatst over het neerhalen van het toestel, dat hij verwijderde toen duidelijk werd dat het om een passagiersvliegtuig ging.

Strelkov ontkent dat hij of zijn mannen iets met het neerhalen van de Boeing te maken hadden. De Rus zou de benodigde raketten niet hebben gehad.

De gevechten rond de rampplek waardoor OVSE-waarnemers en Nederlandse en Australische experts maandag opnieuw niet naar het gebied konden, hebben volgens hem te maken met het offensief van het Oekraïense leger om Donetsk helemaal te omsingelen.