Er ligt een nieuw plan voor de Golan-hoogvlakte op de Israëlische regeringstafel. Maar het voornemen behelst geen terugtrekking uit het tot 1967 Syrische gebied. Integendeel. Sharon en de zijnen zullen tientallen miljoenen euro’s besteden aan de bouw van nieuwe nederzettingen. Dat is een klap in het gezicht van de Syriërs. President Assad stelde immers kortgeleden juist voor de vredesonderhandelingen te hervatten. Is verontwaardiging -Syrië zal ongetwijfeld bijval krijgen- terecht? Wie daarop een bevestigend antwoord durft geven, dient eerst naar de geschiedenis te kijken.Syrië keerde zich -direct na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1948- tegen Israël. Op dezelfde dag dat de Britse troepen vertrokken, vielen zeven Arabische staten Israël aan. Een ervan was Syrië. De rol van Damascus in het monsterverbond had weinig succes. De Joden bestokende buitenlanders redden het niet om Ben Gurion en de zijnen klein te krijgen.

Arabieren begonnen steeds meer -jawel: onder leiding van politici uit Syrië- aanslagen te plegen binnen Israëlisch grondgebied. De spanning steeg. Het kwam tot een treffen tussen tanks, artillerie en vliegtuigen bij het Meer van Galilea. Damascus wendde zich tot Caïro om hulp. Egypte eiste het terugtrekken van de VN-troepen uit de Sinaï en de Gazastrook. Egypte, Syrië, Jordanië, Irak en Koeweit brachten hun troepen in paraatheid. Israël had weinig keus. Mosje Dajan wist via de Zesdaagse Oorlog door een aanval op Egypte en Syrië erger te voorkomen.

Voor Israël bestond de bittere ’winst’ onder andere uit de Golan. De volgende VN-resolutie vormde een sympathiek gebaar naar Syrië: Israël moest de zogenaamde bezette gebieden maar weer prijsgeven. Verscheidene vredespogingen liepen echter stuk. Van de kant van de Palestijnen ging het dood en verderf zaaiende terrorisme door. Derhalve treuzelde Levi Esjkol met het uitvoeren van de VN-beslissing.

Syrië en Egypte meenden dat probleem zelf op te moeten lossen. Opnieuw met geweld. Ze vielen Israël binnen op de Grote Verzoendag in 1973. Een bij uitstek sluw besluit. Ze wisten deksels goed dat de Joden door vasten en bidden minder weerbaar zouden zijn. Maar ook in de Jom Kippoeroorlog bleek het geweld van de Israël belagende tegenstanders ontoereikend. Het Israëlische leger slaagde erin de Syrische troepen nog verder terug te dringen.

Syrië heeft dus in de recente geschiedenis geen fraaie rol gespeeld ten aanzien van Israël. Nu niet één Arabier -of gaat het werkelijk om Palestijnen?- in staat blijkt de talrijke zelfmoordacties en aanslagen te stoppen, is het begrijpelijk dat Israël niet zomaar al z’n pionnen van het veld haalt. Het argument dat de 1600 vierkante kilometer van de Golan nog niet 1 procent is van de oppervlakte van het grote Syrië, telt niet mee. Totdat mensen zich realiseren dat de hoogvlakte in het Oude Testament Basan heette. Toen dat met koning Og het loodje had gelegd, wees God het via Mozes toe aan de halve stam van Manasse. Sindsdien is er weliswaar heel wat water door de Jordaan gestroomd. Toch valt historisch te begrijpen dat sommige Joden en christenen anno 2004 een oogje hebben op de hoogte.

Een waarschuwing voor een overspannen Israël-visie, waarbij alles wat de staat Israël doet bij voorbaat op goedkeuring mag rekenen, is op haar plaats. Sympathie voor Jeruzalem heeft niet primair een politiek karakter. Ze leidt echter op z’n minst tot het zich inzetten voor een rechtvaardige vrede in het Midden-Oosten. Het telkens terugkerende terrorisme van de islamitische jihad en intifada dwingt de Israëlische regering tot tegenactie. Fungeert de Golan echt als de Syrische prijs voor vrede met Israël? Of blijft -alle fraaie woorden ten spijt- het simpele bestaan van de staat voor moslimfundamentalisten onverdraaglijk?