Van Nellefabriek: schouwspel van moderne tijd
ROTTERDAM (ANP). Komend weekend wordt bekend of de Van Nellefabriek in Rotterdam op de werelderfgoedlijst van Unesco wordt geplaatst. Het zou het eerste Nederlandse fabrieksgebouw zijn dat op de lijst komt te staan en daarmee het tiende erfgoedstuk uit het Koninkrijk der Nederlanden.
In het complex werd vooral tabak, thee en koffie geproduceerd. De wereldvermaarde architect Le Corbusier omschreef het als „het mooiste schouwspel van de moderne tijd”. Het ging hem om de architectuurkeuze van licht, lucht, ruimte, reinheid en beweging. Maar naast de esthetiek creëerde Kees van der Leeuw, niet alleen bouwheer maar ook vennoot van de fabriek, ook een fundamentele verbetering van de werk- en levensomstandigheden van de fabrieksarbeiders.
Het gebouw en de directe omgeving werden haast paradijselijk voor fabrieksarbeiders die donkere werkplekken gewend waren. De lichtheid moest opgewektheid uitstralen. De arbeider moest zowel staand of zittend een onbelemmerd uitzicht hebben. Zo voelden de werknemers zich niet opgesloten. Van der Leeuw maakte een studiereis naar Amerika om onder meer geschikte kunstverlichting te vinden.
De bijna transparante fabriek werd nog lichter door invulling van de ruimte om het gebouw. Groenperken en de tuin met rustweide, fleurige borders en vijverpartij waren nodig om de gedachte achter de bouw verder uit te dragen: het creëren van licht, lucht, ruimte, reinheid en beweging. Tegelijkertijd konden de arbeiders tijdens de pauzes flaneren in die vrije ruimtes.
Precies die twee combinaties van moderne architectuur en het creëren van nieuwe arbeiderslust zou de voormalige fabriek uniek genoeg maken om op de werelderfgoedlijst voor te komen. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb reist deze week af naar Quatar waar alle 50 genomineerden horen of ze daadwerkelijk op de erfgoedlijst komen te staan.
Insiders schatten de kansen voor Rotterdam hoog in. De grote vraag is of de Unesco-commissie ook vindt dat de fabriek van „uitzonderlijke universele waarde is voor de wereldgemeenschap”.