Het is 28 juli 1227. De Slag bij Ane beleeft zijn climax. Schrijver Gert Timmermans (53) uit Hasselt brengt de veldslag tot leven in het jeugdboek ”De slag gewonnen, de slag verloren”.

Timmermans is fervent hardloper. Altijd als hij door het pittoreske gehucht Zwartewatersklooster rent, dat vlak bij zijn huis ligt, schieten er allerlei vragen door zijn hoofd: Hoe zit het met dat klooster dat van 1233 tot de Reformatie op deze plek stond? Wat is de link met de Slag bij Ane uit 1227, ook wel de Drentse Guldensporenslag genoemd? Tijdens deze veldslag hakken de Drenten het leger van de bisschop van Utrecht Otto II in de pan door de ridders eerst in het moeras te lokken en ze daarna af te slachten. Er vallen 500 doden.

De Hasselter is geschiedenisdocent op het Greijdanus College in Zwolle. De voormalige basisschooldirecteur besloot jaren geleden een opleiding tot geschiedenisdocent te volgen. Onderdeel van deze studie was een onderzoeksopdracht. Timmermans dook in Zwartewatersklooster, het mysterie bij hem om de hoek.

Talloze bronnen verbinden Ane met Zwartewatersklooster op de grens van Staphorst en Zwartewaterland. Timmermans’ zoektocht resulteerden vorig jaar in een jeugdboek. Hij dook in de archieven, maar liet vooral ook zijn verbeelding spreken. Het resultaat is een spannende reis in de duistere middeleeuwen.

Het boek gaat over Harm en Willem, twee vrienden die op een boerderij bij Hasselt wonen. In 1227 worden ze gesommeerd met het leger van bisschop Otto II mee te trekken. Vader Bartelt reist hen achterna om hen voor onheil te behoeden. Het boek vertelt het huiveringwekkende verhaal van de Slag bij Ane, gezien door de ogen van meerdere personen, onder wie bisschop Otto II, zijn tegenstrever Rudolf, zijn opvolger Wilbrand van Oldenburg, zijn knecht en boodschapper Rombard en de hoofdpersonen Harm en Willem.

Eerst gaat het leger per boot naar Ommen, dan te voet naar Nijenstede bij Hardenberg en vervolgens naar Coevorden. Harm en Willem trekken mee. De bisschop wil de weerspannige Drenten mores leren. Ze weigeren zijn gezag te erkennen en ze vertikken het om schattingen te betalen. De twee knapen zien hoe de razende Drenten zich op de bisschop storten en hem een kopje kleiner maken. Ze lokken het bisschoppelijke leger het verraderlijke moeras in. Paarden zakken weg en de ridders zijn door hun zware uitrusting kansloos.

Het oude Zwartewatersklooster verrijst in 1233, zes jaar na de slag, en wordt na de Reformatie gesloopt. Het enorme gebouw is al honderden jaren verdwenen, maar de verhalen blijven. Wat is toch het verband tussen de beruchte Slag bij Ane in 1227 en het klooster? De afstand tussen slagveld en klooster bedraagt 50 kilometer.

In tientallen bronnen vindt Timmermans verbanden tussen slagveld en klooster. Er gaan zelfs hardnekkige geruchten dat een deel van de dode ridders bij Hasselt werd begraven en dat daarna het klooster verrees. Amateurhistoricus Paul Rademaker (76) uit Hasselt weet zeker dat ze er liggen. Twee jaar geleden kwam hij met een middeleeuwse kroniek op de proppen waarin staat de ridders hier rusten. Timmermans vindt het een mooi verhaal, maar of het waar is? „Laten we dan maar gaan graven.”

In Zwartewatersklooster stond ooit het klooster met kerk, waar zo’n honderd mensen woonden en werkten. Timmermans: „Het klooster werd vrijwel zeker gebouwd om het zielenheil van de omgekomen commandanten van het leger van Otto II veilig te stellen. Vanuit Hasselt ging het leger naar Coevorden en de overlevenden en de doden keerden ook terug. Het klooster was ook een ideale uitvalsbasis naar het noorden. Een bisschoppelijk bastion op de rand van vijandelijk gebied.”

”De slag gewonnen, de slag verloren”, Gert Timmermans; uitg. Boekscout, Soest, 2013; ISBN 978 94 0220 316 5; 238 blz.; € 18,75.