Wat is een El Niño?

In de Stille Oceaan voor de kust van Zuid-Amerika (Peru) warmt het koele zeewater gewoonlijk om de twee tot zeven jaar sterk op; meestal in het najaar. Het wordt daarom door Peruanen El Niño –de kleine jongen– genoemd naar het ”Kerstkind”.

Hoe ontstaat een El Niño?

Binnen enkele maanden groeit er in de Stille Oceaan tussen Zuidoost-Azië (Indonesië) en Peru een gigantische warmwaterbel. Deze beweegt langzaam naar het oceaanoppervlak voor de kust van Peru.

Wat doet El Niño met het weer?

Doordat er voor de kust van Zuid-Amerika in plaats van koud, veel warm water opwelt, verandert de temperatuur van het zeewater drastisch. Dat heeft grote invloed op het weer in landen rond de evenaar. Neerslaggebieden verschuiven. Er ontstaan westerstormen die de krachtige passaatwinden –die verantwoordelijk zijn voor het optreden van de regenperiode (moesson) in Zuidoost-Azië– tegenhouden.

Ook neemt de kans op orkanen in de Atlantische Oceaan af, maar op de Stille Oceaan kunnen wel meer tyfoons ontstaan.

Heeft een El Niño te maken met klimaatverandering?

Niet direct. Maar doordat er een klimaatverandering aan de gang is, verwachten meteorologen nieuwe extremen te kunnen vastleggen: de kans op hittegolven in India, West-Afrika en Midden- en Zuid-Amerika is veel groter dan normaal. Anderzijds wordt het relatief koel in Oost-Azië en oostelijk Canada, en zal de winter in de VS minder streng uitpakken.

Klimaatdeskundigen verwachten dat vooral landen rond de evenaar vanaf de zomer natuurrampen kunnen verwachten.

Welke natuurrampen?

In de zomer en het najaar levert El Niño uitzonderlijke droogte op in het oosten van Indonesië, de Filipijnen, Oost-Australië en delen van India: gebieden waar normaal vrij veel regen valt. Andere regio’s, zoals in het zuidpuntje van India en in Oost-Afrika, worden juist extreem nat.

Door bosbranden, overstromingen, aardverschuivingen, tyfoons en uitbraken van malaria kunnen er veel slachtoffers vallen, terwijl er miljarden euro’s aan schade ontstaan. De laatste krachtige El Niño had plaats in 1997 en 1998. Destijds werden 41 landen getroffen door overstromingen en aardverschuivingen, 22 door droogte. Deze hebben geleid tot ongeveer 30 miljard euro schade en wereldwijd 23.000 dodelijke slachtoffers.

Hoe groot is de kans dat de El Niño doorzet?

Die kans is 70 procent. Het proces verloopt heel langzaam. Als het oceaanwater warmer wordt, zal de atmosfeer zich daaraan aanpassen. Een krachtige El Niño kan meer dan een jaar aanhouden.

Merkt Nederland iets van de El Niño?

Jazeker. In Nederland zorgt een aanhoudende El Niño gemiddeld genomen voor meer regen in de lente, in dit geval dus de lente van 2015.