Sprong dacht samen met de andere sprekers, contextueel therapeut Jaap van der Meiden en bijzonder hoogleraar politieke filosofie prof. dr. Govert Buijs, na over de vraag hoe zorgorganisaties kunnen aansluiten bij het verlangen van ouderen om voor anderen van betekenis te zijn. De Christelijke Hogeschool Ede is medeorganisator van het convent.

Tijdens de bijeenkomst werd Sprongs boek ”Ouderen doen ertoe” gepresenteerd.

De geestelijk verzorger sprak tientallen ouderen, medewerkers en vrijwilligers binnen en buiten Riederborgh. Ze vroeg senioren onder andere waar ze behoefte aan hebben, hoe ze denken dat ze samenleving naar hen kijkt en in hoeverre geloofsvragen hen bezighouden.

Wat viel op in de antwoorden?

„Volgens de ouderen denken veel mensen dat senioren de maatschappij enkel geld kosten. Senioren ervaren dat ze nog nauwelijks meetellen. Een bewoner zei kernachtig: „Ik ben als het ware een plant die gelukkig goed wordt verzorgd, maar die tegelijkertijd aan het verwelken is en steeds verder in een hoekje geschoven wordt.” Een oudere buurtbewoner zuchtte diep en zei voordat ik hem één vraag had kunnen stellen: „Ik mis het zo dat ik niks meer voor anderen kan doen.” Ouderen worstelen met geloofs- en zingevingsvragen. En bij deze generatie, die moeilijk over gevoelens praat, zit veel onverwerkt verdriet.”

Hoe menen ouderen zelf van betekenis te kunnen zijn?

„Velen denken dat ze daar vanwege hun beperkingen nauwelijks mogelijkheden voor hebben. Of ze het zijn zo gewend om te ontvangen dat ze geprikkeld moeten worden om te ontdekken hoe ze van betekenis kunnen zijn.

Toch blijkt er veel mogelijk. Zo komen er al een aantal jaren middelbare scholieren in Riederborgh over de vloer, onder andere van het Wartburg College. Elke scholier is 
maatje van een oudere. Een bewoner vertelt een jongere eerlijk dat niet alles in zijn leven gelopen is zoals hij het graag had gezien. De jongere leert een oudere op zijn beurt e-mailen.

Het geven van een stem aan ouderen is een Bijbels gegeven. Hoewel we in een andere tijd leven, heeft het feit dat ouderen destijds tradities doorgaven ons nog veel te zeggen.”

Welke mogelijkheden heeft een bewoner van 90 of iemand met dementie?

„Enkele voorbeelden: een meneer die het heerlijk vindt om te zingen, zingt nu tijdens de weeksluiting voor mensen met dementie. Een voormalige onderwijzeres die lichamelijk ernstig beperkt is, spijkerde het Nederlands bij van een uit het buitenland afkomstige verpleeghuisarts.

Regelmatig bezoeken peuters van het inpandige kinderdagverblijf mensen met dementie. Dat levert bijzondere momenten op. Alleen al met een glimlach kunnen laatstgenoemden iets voor hun omgeving betekenen.”

Zorgorganisaties moeten in gemeenschappen veranderen, zegt u.

„Zorgorganisaties moeten ontmoetingsplekken creëren binnen of buiten de instelling waar mensen zo veel mogelijk met elkaar doen. In de zorg is er nog altijd weinig sprake van tweerichtingsverkeer, terwijl dat wel nodig is om ouderen een plek van betekenis te geven. Onze medewerkers zijn veelal doeners met een warm hart. Toch is het belangrijk dat ze nagaan wat een cliënt en zijn familie kunnen betekenen. Het proces van ”zorgen voor” naar ”zorgen dat” is een ontdekkingsreis, waar we mee bezig zijn.

We betrekken hier ook buurtbewoners en vrijwilligers bij. Omwonenden stappen niet zomaar bij ons binnen, dus hebben we ze uitgenodigd. Het grote enthousiasme van de vele 55-plussers in de wijk voor onze bijeenkomsten verraste ons. Inmiddels rijden omwonenden ouderen naar het ziekenhuis, doen klusjes voor hen en lezen met hen uit de Bijbel.”

U spreekt van delen, helen, vieren en verwachten. Gebeurde dat tien jaar geleden dan niet?

„Jawel, maar de gemeenschapsgedachte is meer geïntegreerd in de praktijk van alledag dan vroeger. Zo zijn er huiskamervieringen. Vrijwilligers lezen dan uit Bijbel en vertellen erover, en zingen en bidden. Dementerenden, zorgverleners, familie en vrijwilligers geven zo met elkaar invulling aan de zondagmiddag.”