Vuile bom in Utrecht Centraal zou ramp zijn
DEN HAAG (ANP). Een vuile bom in station Utrecht Centraal zou de omgeving zo vervuilen met radioactief materiaal dat het knooppunt tijden plat zou liggen. Zo’n soort aanslag voorkomen is een van de grote doelen van de nucleaire top NSS2014 in Den Haag.
De kans op zulk nucleair terrorisme of - nog erger - een terreuraanslag met een echt kernwapen, is erg klein. Politici en experts erkennen dat ook. Maar als het een keer gebeurt, dan zijn de gevolgen meteen enorm. „Het is een put die je beter kunt dempen voordat het kalf is verdronken”, zegt Paul Wilke van het Nederlandse Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael.
Wilke is expert op het gebied van de verspreiding van massavernietigingswapens. Hij wijst erop dat terroristen daadwerkelijk hebben gespeeld met de gedachte van een vuile bom: een explosief dat ziekmakend radioactief materiaal de lucht in blaast.
Zo’n stralingsbom is nog geen massavernietigingswapen waardoor meteen honderden doden vallen, maar wel een ‘massaontwrichtingswapen’. Een groot gebied wordt voor langere tijd onbegaanbaar met enorme kosten voor de maatschappij tot gevolg.
Al in 1995 bewezen Tsjetsjeense extremisten dat ze ertoe in staat waren. Ze belden een Russisch televisiestation met de mededeling dat in een park in Moskou nucleair materiaal zou liggen. Op de door hen aangewezen plek lag inderdaad een half begraven container met radioactief cesium.
Het is nooit opgehelderd waar het radioactieve spul vandaan kwam. Dat radioactief materiaal in handen komt van de verkeerden staat bovendien niet op zichzelf.
„Met enig regelmaat komen smokkelpogingen van uranium in het nieuws. Meestal in oud-Sovjetrepublieken”, vertelt Wilke. Zo werden in 2011 in Moldavië smokkelaars opgepakt die uranium wilden verkopen aan naar verluidt een Noord-Afrikaanse gegadigde.
Zelfs een aanslag met een echt kernwapen is niet 100 procent uit te sluiten. Als terroristen de hand kunnen leggen op de kennis en de materialen die daarvoor nodig zijn: hoogverrijkt uranium of plutonium.
De beveiliging van nucleair materiaal is tot op heden een verantwoordelijkheid van de nationale overheden. Maar sinds 2010 is het op initiatief van de Amerikaanse president Barack Obama het onderwerp van drie grote internationale toppen geweest.
„Het is een taai proces. Nucleaire beveiliging is een gevoelig onderwerp; lang niet alle landen zijn bereid tot openheid van zaken. Maar we kunnen het ons niet veroorloven dat het proces stilvalt”, zei de Nederlandse hoofdonderhandelaar Piet de Klerk tijdens de voorbereidingen op de top in Den Haag.