Nooit eerder zijn er in de wereld zo veel vrouwen voor een onderzoek ondervraagd naar hun ervaringen met geweld. Niet minder dan 42.000 vrouwen uit de hele Europese Unie deden de afgelopen maanden mee aan vraaggesprekken met het Europees agentschap voor de grondrechten. Gisteren kwamen de resultaten naar buiten. En die vallen vies tegen.

Vrouwen zijn het kind van de rekening?

Heel duidelijk. Dat het met de vrouwenrechten in veel Afrikaanse landen of in India droevig gesteld is, is bekend. Maar dat vrouwen in de Europese Unie, ondanks de rechten die ze hebben, ook op massale schaal te maken hebben met geweld en intimidatie, was nooit eerder zo concreet onderzocht.

Geweld en intimidatie zijn containerbegrippen. Wat gebeurt er nu precies?

Concreet: van alle vrouwen in de Europese Unie is 5 procent –een op de twintig– weleens verkracht. Dat komt neer op 9 miljoen verkrachte vrouwen in de EU, ofwel meer slachtoffers dan alle Nederlandse vrouwen bij elkaar.

Wat ook opvallend is: meer dan de helft van de Europese vrouwen is seksueel geïntimideerd. Dat kan variëren van ongewenste aanrakingen tot heftige aanrandingen. Dit gebeurt zowel thuis als op straat als op het werk. Een derde van alle seksuele intimidatie heeft plaats op het werk.

Hoe komt Nederland eruit?

Heel beroerd. Gemiddeld is 
33 procent van de vrouwen in de EU slachtoffer van lichamelijk of seksueel geweld, maar in Nederland ligt dat percentage op 45. 
En gemiddeld heeft 55 procent van de Europese vrouwen seksuele intimidatie meegemaakt, 
maar in Nederland geldt dat 
voor 75 procent.

Daarmee bungelt Nederland, samen met de Scandinavische landen en het Verenigd Koninkrijk, onderaan in het onderzoek.

De landen die het slecht doen, zijn juist het meest geëmancipeerd. Kloppen de cijfers wel?

Volgens onderzoeker Friso Roscam Abbing heeft de slechte prestatie van Nederland juist te maken met de hoge mate van emancipatie. Omdat veel Nederlandse vrouwen werken, is hun kans om geïntimideerd te worden ook groter.

Bovendien zijn Nederlandse vrouwen mondiger en stappen zij daardoor sneller naar de politie of autoriteiten, zo verklaart hij de relatief hoger scores voor Nederland.

Hoe reageert de Europese Unie?

Geschokt. „Deze enquêtecijfers kunnen en mogen eenvoudigweg niet worden genegeerd”, stelt directeur Morten Kjaerum van het Europese agentschap dat het onderzoek liet verrichten. Hij spreekt van „een grootschalige schending van de mensenrechten” in álle lidstaten van de EU. Zijn agentschap stelt allerlei maatregelen voor, variërend van nieuwe wetten tot programma’s voor meer bewustwording.