De provincie Utrecht overwoog afgelopen week de letters langs de Rijn te zetten, maar heeft inmiddels besloten dit niet te doen.

Utrecht vindt dat de meer dan manshoge letters, een kunstwerk, niet in het landschap passen, aldus woordvoerster Marlies Verhoef gisteren. „De landschapsverordening die we opstelden om verrommeling van het landschap tegen te gaan, laat het kunstwerk niet toe. We willen ook geen objecten die het zicht in het landschap beperken. Een van de uitgangspunten van onze provinciale verordening is dat elk bord, elk reclameobject in het buitengebied in beginsel een aantasting van de landschappelijke waarde vormt. Ook kunst in het buitengebied zien we als verrommeling van het landschap en beschouwen we daarmee als onwenselijk.”

Het kunstwerk van kunstenaar en graficus Jan Kleingeld uit Leiden markeert de grens van het Romeinse Rijk die zo’n 2000 jaar geleden langs de Rijn liep. Het ontwerp van Kleingeld sloot volgens de selectiecommissie van Gelderland het beste aan bij de opdracht van de provincie om de onzichtbare grens, de zogeheten limes, beleefbaar te maken.

Kleingelds kunstwerk bestaat uit het tweeluik TOT HIER en TOT DAAR. Het was de bedoeling dat deze teksten aan weerszijden van de Lek zouden komen te staan. Kleingelds ontwerp is door de opstelling van Utrecht echter maar voor de helft uitgevoerd.

Kleingeld legt zich bij het besluit van Utrecht neer. „De woorden TOT HIER staan nu op zichzelf. Zo vertellen ze ook een goed verhaal. Tot hier zijn de Romeinen gekomen, niet verder. Het heeft voor mij iets poëtisch dat woorden op deze manier een grens maken.”

De Leidse kunstenaar werkt vaker met woorden en letters. In zijn woonplaats heeft hij boven een brug, waar ooit een stadspoort stond, de woorden HEEN en WEER aangebracht.

Kleingeld is ook de ontwerper van het monument op de Boulevard in Katwijk aan Zee voor omgekomen zeelieden. „Dat lijken alleen maar namen in een stuk staal, maar als je door de letters heen naar de zee kijkt, krijg je daar wel een brok in je keel van.”

De woorden TOT HIER zijn onderdeel van een breder initiatief van de provincie Gelderland om de voormalige Romeinse rijksgrens in het landschap zichtbaar te maken. Zo werd er vorig jaar een kunstwerk bij Randwijk onthuld en wordt waarschijnlijk nog dit jaar bij Opheusden een Romeinse wachttoren nagebouwd.

De zeven letters van zijn kunstwerk zijn voor Kleingeld ook een verwijzing naar het Latijnse schrift. „De twee woorden zetten iets neer van de lange historie van Nederland. Een deel van onze geschiedenis is dat de Romeinen hier geruime tijd verbleven. Ze hebben hier handel gedreven en dankzij hun letters lezen wij nu de krant. Dat verhaal willen die woorden ook vertellen. De letters zijn opengewerkt. Ze zijn zo transparant mogelijk en vormen zo volgens mij geen barrière in het landschap.”