„De schilder kan fout geweest zijn, zijn werken zijn dat zeker niet”, zo liet het gemeente­bestuur gisteren weten. Verspreid in het gemeentehuis hangen in totaal veertien werken van Van Anrooy, die bekendstaat als „de schilder van de Betuwe.”

Vorige week werd bekend dat de in 1988 overleden landschapsschilder tijdens de Tweede Wereldoorlog een twijfelachtige rol in dienst van de Duitse bezetter zou hebben gespeeld. De zaak kwam aan het rollen toen nabestaanden van Piet Mulder, een andere Betuwse schilder, de doeken bij een bezoek aan het gemeentehuis van Geldermalsen ontdekten. Binnen de kortste keren ontstond een mediahype, zegt gemeentevoorlichter Co van Leeuwen. „De media meldden zich met camera’s en al bij het gemeentehuis om de ‘nazikunst’ in beeld te brengen.”

De schilderijen hangen in diverse werkkamers, onder meer in die van burgemeester De Vries. De omroepen kregen geen toestemming om het gemeentehuis te betreden. „Maar we moesten uiteraard wel met de kwestie aan de slag”, zegt Van Leeuwen.

De gemeente ging te rade bij het Nationaal Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Dit instituut wist te vertellen dat Van Anrooy in 1941 plaatsvervangend hoofd was van de afdeling bouwkunst, beeldende kunsten en kunstambacht van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten. Een jaar later meldde de schilder zich aan bij de Kultuurkamer, een door de Duitsers ingesteld instituut waarvan kunstenaars lid moesten zijn als ze hun vak wilden uitoefenen.

Het NIOD weet niet of Van Anrooy uit praktische of ideologische motieven tot die keuzes kwam. „Evenmin is bekend in hoeverre Van Anrooy anderen heeft benadeeld.” Ook kan het instituut niet bevestigen of de geruchten kloppen dat hij na de oorlog is veroordeeld en in een interneringskamp heeft gezeten. De gemeente heeft hierover infor­matie opgevraagd bij het Nationaal Archief in Den Haag.

Uiteindelijk besloot het college de werken te laten hangen. Dit besluit wordt gesteund door alle fractievoorzitters in de gemeenteraad. B en W stellen vast dat Van Anrooy van 1946 tot 1959 in Rumpt en later ook nog in Tricht heeft gewoond en gewerkt. „Uit niets blijkt dat dit op weerstand bij de lokale bevolking heeft gestuit. Veel inwoners hebben schilderijen van hem in hun bezit.”

Het werk van Van Anrooy maakte bovendien deel uit van regionale en landelijke tentoonstellingen. „Ook dat leidde niet tot protesten. Meer dan 65 jaar hebben duizenden mensen de schilderijen gezien in de gemeentehuizen van Deil en Geldermalsen zonder dat dit tot afkeurende reacties heeft geleid.” Ook hebben diverse inwoners er volgens Van Leeuwen de afgelopen week voor gepleit de schilderijen te behouden.

Het gemeentebestuur geeft aan dat de schilderijen een beeld geven van onder meer het landschap in de Betuwe in een ver verleden. „Aan deze werken kan geen discutabel ideologisch gedachtegoed worden gekoppeld.” Dit besluit houdt geen waardeoordeel in over de rol van Van Anrooy in de oorlog. „Zijn schilderijen komen vooral uit de naoorlogse periode. Het zou een onterechte tweede veroordeling zijn wanneer zijn werk alsnog in de ban zou worden gedaan.”

Overigens benadrukt Van Leeuwen dat de gemeente tot voor kort niets wist van het verleden van de schilder. Zijn werken kwamen na de herindeling vanuit het gemeentehuis in Deil naar Geldermalsen. „Van Anrooy zat regel­matig krap bij kas. Op die momenten betaalde hij de bakker en de slager met schilderijen. Ook zijn schulden bij de gemeente Deil werden via schilderijen afbetaald. Zo kwamen er veertien in het gemeentehuis terecht.”

En daar blijven ze ondanks alle commotie hangen.