De Egyptenaren maakten voor de derde keer in drie jaar de gang naar de stembus om een nieuwe grondwet goed te keuren. Het is de eerste stemming nadat de militairen de eerste vrij gekozen president, Mohammed Morsi van de moslimbroederschap, vorig jaar zomer hebben verdreven.

De nieuwe grondwet wordt geprezen om de verruiming van de rechten van een aantal eerder gemarginaliseerde groepen in de samenleving, zoals vrouwen, en zorg voor meer sociale rechtvaardigheid.

Maar de constitutie wordt ook bekritiseerd, want de nieuwe grondwet geeft meer macht en immuniteit aan leger en politie. Ook leeft er veel bezwaar tegen het feit dat burgers nog steeds worden berecht door militaire rechtbanken.

Het debat over het grondwetreferendum in 2012 werd nog door islamisten gedomineerd. Veel Egyptenaren wisten toen al dat de militairen in de coulissen stonden te wachten. Met de verdrijving van Morsi en het gewelddadige optreden tegen zijn aanhangers afgelopen zomer, werd er een nieuw hoofdstuk geschreven in het verhaal van de Egyptische opstand.

De moslimbroederschap kondigde een boycot van het referendum aan en hield tijdens de verkiezingsdagen protesten. Volgens hen is de nieuwe grondwet onwettig.

Maar de Morsisupporters traden niet in groten getale op, her en der in het land niet meer dan enkele honderden. Volgens het Egyptische ministerie van Binnenlandse Zaken zijn er de afgelopen twee dagen zeker tien mensen gedood bij botsingen met de oproerpolitie.

Pro-Morsi-demonstranten vormden in enkele steden menselijke ketens om het verkeer te verstoren. En in Helwan, een zuidelijke voorstad van Caïro, blokkeerden betogers de metro door over het spoor van de belangrijkste lijn te lopen.

Onder zware beveiliging stonden Egyptenaren soms uren in de rij om hun stem te kunnen uitbrengen. In Imbaba, een westelijke wijk van Caïro, ontplofte dinsdagmorgen een bom vlak bij een stembureau. Maar niemand raakte gewond. En nadat de kruiddampen waren opgetrokken, keerden de kiezers weer terug in de rij.

Ondanks de dreiging van geweld, was er onder veel kiezers een feestelijke en vrolijke stemming. De nationale media brachten het referendum ruim in beeld en spraken daarbij zelfs van een „democratische bruiloft” en de beste weg naar stabiliteit en vooruitgang voor de toekomst.

Veel mensen zien een stem voor de grondwet als een mandaat voor legerleider Abdul Fatah al-Sisi, om tijdens de komende presidentsverkiezingen komende de zomer een greep naar de macht te doen. En dat is wat veel Egyptenaren willen.

Maar het publieke debat is op zijn zachtst gezegd eenzijdig. Enerzijds was er dus de oproep van de broederschap om het referendum te boycotten. In een reactie hierop verbood de overheid de Egyptische nieuwsmedia iedere berichtgeving over de moslimbroeders.

Bovendien werd de broederschap tot een terroristische organisatie verklaard en werden haar leiders gevangengezet. De afgelopen twee dagen werden bijna 300 vermeende leden van de broederschap gearresteerd vanwege pogingen de stemming te verstoren.

De campagne om tegen te stemmen, in de dagen voorafgaand aan het referendum, stelde niet veel voor. The Strong Egypt Party, opgericht door voormalig broederschaplid Mohammed Abul-Fotuh, riep er aanvankelijk toe op om tegen de nieuwe grondwet te stemmen. Maar de groep veranderde van koers nadat een aantal van zijn volgelingen werd gearresteerd tijdens het uitdelen van folders tegen de grondwet.

De grondwet geniet de steun van de meeste politieke partijen, waaronder de ultraconservatieve salafistische Nurpartij. De Nurpartij leverde, samen met een voormalig lid van de broederschap, de enige van twee islamitische vertegenwoordigers in de commissie die was belast met de wijziging van de grondwet.

Veel kiezers zeiden dat ze vooral blij waren af te zijn van de broederschap, want die had nagelaten de bureaucratie aan te pakken, de economie te herstellen en de rust op straat terug te brengen.

Uit militaire voertuigen en laag overvliegende helikopters bij de stembureaus klonk patriottische muziek. Op die manier werd de kiezers duidelijk gemaakt waar ze voor moesten kiezen: voor volk en vaderland!

De Egyptische staatstelevisie bracht vrolijk lachende vrouwen bij een stembureau in beeld die de boodschap hadden begrepen. Ze zongen: „Het is allemaal uit liefde voor ons land en uit liefde voor Sisi! Hij zal alles goed maken voor onze kleinkinderen.”

Meteen na het sluiten van de stemlokalen gisteravond is begonnen met het tellen van de stemmen. De eerste officiële uitslagen worden op zijn vroegst vandaag verwacht. Maar de voorlopige uitslagen zeggen genoeg.