In totaal deed het kabinet woensdagmiddag drie toezeggingen om het koopkrachtverlies van vooral chronisch zieken en gehandicapten te repareren. Op aandringen van de coalitiefracties stelt minister De Geus (Sociale Zaken) 50 miljoen euro extra beschikbaar voor de bijzondere bijstand, waar overigens al wel 150 miljoen op was bezuinigd. Dit extra geld biedt gemeenten de ruimte om voor bijstandsgerechtigden een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering af te sluiten.

Minister Hoogervorst (Volksgezondheid) kijkt nog eens goed naar de eigenbijdrageregeling voor voorzieningen in de sfeer van de Algemene wet bijzondere ziektekosten, zoals de thuiszorg. Hij zal die voor de hogere inkomens licht verhogen, ten gunste van de minima. Staatssecretaris Wijn (Financiën) zegde de Kamer een belastingnovelle toe, waarin hij regelt dat medische thuiszorg en zelfzorgmedicijnen zwaarder kunnen worden afgetrokken.

De bewindslieden weigerden echter categorisch te garanderen dat het koopkrachtverlies beperkt blijft tot 1 procent. Hoe de drie toegezegde maatregelen precies uitpakken, laten zij nog berekenen.

Minister De Geus lichtte woensdag de reeds gepubliceerde statistieken toe, waaruit bleek dat in totaal 62.000 mensen een koopkrachtverlies van meer dan 1 procent hebben te vrezen. Naar schatting 8000 chronisch zieken en 6000 andere minima verliezen meer dan 2 procent.

Tegelijkertijd waarschuwde De Geus dat de cijfers schijnzekerheid bieden. De werkelijke effecten zullen pas in het voorjaar blijken.

De minister botste hard met PvdA-kamerlid Noorman en haar ChristenUnie-collega Rouvoet, nadat hij had aangegeven de Kamer geen verdere cijfers te willen verstrekken. Overigens kwam hij nog eens met Rouvoet in aanvaring toen die niet accepteerde van leugens te worden beticht. Volgens Rouvoet heeft premier Balkenende de kwetsbare groepen een harde toezegging gedaan, volgens De Geus niet.

De regeringspartijen CDA, VVD en D66 hebben er vertrouwen in dat de inspanningen van het kabinet zullen leiden tot een aanvaardbare reparatie van de koopkracht bij de meest kwetsbare groepen. De linkse oppositie (PvdA, SP en GroenLinks) deelt dat vertrouwen echter absoluut niet. „U laat de meest kwetsbaren in de kou staan”, verweet PvdA-kamerlid Noorman minister De Geus. SP-kamerlid Kant hekelde de opstelling van het CDA: „Vandaag komt er een einde aan uw mooiweershow, die dus niets oplevert.”

Ook de vakbonden reageren uiterst sceptisch. CNV-voorzitter Terpstra noemt het debat van woensdag een „gênante vertoning” en hekelt de „hooghartige houding en het dédain” bij het kabinet. FNV-bestuurder Heerts waarschuwt dat het overzicht over het kabinetsbeleid en de inkomensgevolgen ervan nu volledig zoek is. Als er volgend jaar nieuwe ingrepen in ziekenfonds, WW en WAO overheen komen, verwacht hij dramatische effecten.

Volgens RMU-directeur Schalk verliest het kabinet bij alle reparatiemaatregelen uit het oog dat „de verdeling in principe al heel anders had moeten liggen.” De pijn van de bezuinigingen wordt volgens hem nu „wel iets verzacht, maar niet beter gespreid.” Voorzitter Troost van de Chronisch zieken en Gehandicaptenraad is dat volledig met hem eens. „Het solidariteitsprincipe wordt losgelaten. Het kabinet schept een nieuwe tweedeling in de maatschappij.”

Dat de inspanningen van het kabinet heel verschillend beoordeeld en geïnterpreteerd kunnen worden, bleek vanmorgen uit de kranten. Terwijl de Volkskrant meldde dat het de koopkracht van zieken niet verbeterd, schreven andere kranten dat er sprake was van een „kleine reparatie.”