Stichting werkt aan herstel stadsmuur Heukelum
HEUKELUM. Als het aan de Stichting Stadswal Heukelum ligt, krijgt het Gelderse stadje zijn oude muur terug. De stadswal ligt sinds 45 jaar verstopt onder een dikke laag grond. „Het is een lang gekoesterde wens van veel inwoners om de stad in oude glorie te herstellen”, zegt initiatiefnemer Dick van Dijk.
De ondernemer is geboren en getogen in Heukelum, gemeente Lingewaal, en heeft zich onlangs opnieuw gevestigd in het stadje langs de Linge. „Veel Heukelummers willen dat de muur wordt hersteld. Ik heb een tijdje elders gewoond. Als ik dan tijdens de jaarmarkt mijn vrienden weer sprak, ging het vaak over de stadsmuur. Er zijn in het verleden wel initiatieven geweest voor herstel, maar het is nooit gelukt. Nu gaan we er alles aan doen om er een succes van te maken.”
De oude stadswal dateert uit het jaar 1230. De muur aan de zuidgrens van Heukelum is ongeveer 550 meter lang, bijna 3 meter hoog en pakweg 75 centimeter dik. De oorspronkelijke muur had zes rondelen en ook nog twee muizentorentjes, maar in de loop der jaren verloor het verdedigingswerk zijn glans.
In de jaren zestig van de vorige eeuw was de staat van de muur dermate slecht dat de Heukelumse jeugd de vervallen wal als klimwand gebruikte. Van Dijk: „Destijds werden er volop plannen gemaakt voor restauratie, maar dat bleek zo duur uit te pakken dat het toenmalige gemeentebestuur besloot de wal met een flinke laag grond af te dekken.” En daarmee verdween het rijksmonument decennia lang uit het gezicht en maakte plaats voor een groene wand.
Van Dijk en enkele anderen vinden dat de tijd nu is gekomen om Heukelum zijn historische karakter terug te geven. Onlangs groeven ze een stuk grond weg, zodat de wal weer tevoorschijn kwam. Ze werden niet echt vrolijk van die onderneming. Onderzoek wees uit dat de muur er de afgelopen tientallen jaren bepaald niet op vooruit is gegaan. „Integendeel: de wal is verrot. We moeten de hele muur gaan reconstrueren. Restauratie is niet meer mogelijk.”
Van Dijk laat zich er niet door uit het veld slaan. Hij combineert zijn expertise als ondernemer met die van een andere inwoner van Heukelum. Samen maken ze een bouwhistorisch en archeologisch rapport. „Op basis daarvan berekenen we de kosten die gemoeid zijn met de reconstructie van de wal. Daarmee gaan we naar de gemeente en Monumentenzorg om te kijken aan welke voorwaarden zo’n ingreep precies moet voldoen.”
De Heukelummer benadrukt dat de gemeente „voor 200 procent” achter zijn plannen staat en die waar mogelijk steunt. Tijdens de nieuwjaarsreceptie, maandag, noemde burgemeester Van Ruijven het initiatief zelfs „een prachtig voorbeeld van de participatiemaatschappij.” De gemeente is niet van plan om veel geld bij te dragen aan het project.
Om de kosten van de reconstructie –die voorlopig worden geraamd op circa 1,5 miljoen euro– te dekken, gaan de initiatiefnemers de boer op om subsidies en fondsen in de wacht te slepen. „Daar zijn we nu druk mee bezig en het ziet er positief uit. We krijgen bovendien van alle kanten hulp aangeboden.”
Als het aan Van Dijk ligt, wordt dit jaar begonnen met de aanpak van de stadswal. „Als we snel groen licht krijgen, is de muur in 2014 nog klaar. Maar de ervaring leert dat dit soort projecten veel tijd kost.”
Inmiddels lopen steeds meer inwoners warm voor het project. „Een groot deel van de bevolking heeft die muur nog nooit gezien. We zijn het aan de stad verplicht dat we de wal in volle glorie herstellen. Dus compleet met rondelen en muizentorentjes.”