De omslag volgde met de oliecrisis van de jaren 70. De consument keerde de benzineslurpende Amerikaanse slee de rug toe en koos voor de zuinige, compacte Japanse auto. Maar Detroit weigerde te vernieuwen. De auto-industrie ging langzaam maar zeker teloor.

De financiële crisis van de jaren 80 gaf de doorslag en de recente bankencrisis betekende de uit­eindelijke doodssteek voor de stad. Ooit had Detroit bijna 2 miljoen inwoners. Van hen is de helft vertrokken naar de welvarende voorsteden of naar staten waar nog wel werk is. De belasting­inkomsten van de stad zijn mede daardoor gedecimeerd. Naar schatting 80.000 gebouwen staan leeg, soms zelfs op instorten. Vandalen en pyromanen hebben er vrij spel. De stad is zichtbaar in een depressie beland waarvan het dieptepunt nog niet bereikt lijkt te zijn.

Enorme omvang

Het meest schokkend is wel de enorme omvang van het probleem. Het gaat niet om een willekeurige achterstandsbuurt, het gaat om een stad van bijna 250 vierkante kilometer, zo groot als een Nederlandse provincie. Uren kun je er rondrijden, blok na blok, buurt na buurt, vol met ingestorte panden, braakliggende terreinen waar het onkruid metershoog staat en waar af een toe een menselijk lichaam wordt gevonden. Armoede, verval, verlatenheid, vijandige blikken op straat van achtergebleven bewoners die geen werk hebben.

De werkloosheid ligt rond de 50 procent. En mensen met een van de zeldzame baantjes in het centrum –de enige buurt waar nog enige economische activiteit is– moeten een eigen auto hebben om er te kunnen komen; op het openbaar vervoer kun je in Detroit niet rekenen.

Symbolisch is de Packard Automotive Plant, geopend in 1903, waar decennialang het luxe­automerk werd gebouwd. Nu heeft Packard de twijfelachtige eer de grootste leegstaande fabriek ter wereld te zijn. Geld om het reusachtige complex af te breken, heeft de stad niet. Het is een pleister­plaats voor graffitikunstenaars, junkies, prostituees en daklozen.

Hoopvol

Er zijn hoopvolle initiatieven genoeg. Drie organisaties houden zich met bezig met ”urban farming”. Braakliggende stukken land worden met hulp van de bewoners in vruchtbare akkers omgezet. Dat levert goedkoop en gezond voedsel op. In het centrum van de stad schieten kunstenaars­initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Stedenbouwkundigen experimenteren er lustig op los in deze postindustriële wildernis. Maar het zijn druppels op een gloeiende plaat. De problemen zijn van een megaomvang en er zijn radicale oplossingen nodig.

Sommigen pleiten ervoor om de hele stad gewoon af te schaffen en te comprimeren in een klein centrum. De honderden vierkante kilometers braakliggend terrein zouden dan landbouwgrond moeten worden. Maar daar is politieke moed voor nodig. En er dienen financiële middelen te komen – die vooralsnog ontbreken. Bovendien heeft Detroit een notoir corrupt stadsbestuur. Enkele maanden geleden kreeg voormalig burgemeester Kilpatri wegens corruptie 28 jaar cel en werd de stad Detroit officieel bankroet verklaard.